Consument kan en wil bijdragen aan energietransitie

Huishoudens zijn in staat hun energiegedrag te veranderen en hun stroomverbruik te verschuiven naar gunstige momenten op de dag. Huishoudens wennen snel aan de veranderde situatie zodat de gedragsverandering blijvend is, ook als het nieuwe eraf is. En de positieve bijdrage aan de energietransitie die van huishoudens wordt verwacht, wil men ook graag leveren. Voorwaarde is wel dat de markt toegankelijke technologische producten en diensten ontwikkelt, die intuïtief zijn in gebruik én die beantwoorden aan de behoefte aan regie van huishoudens.

Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van de 2-jarige onderzoekspilot 'Jouw Energie Moment' (JEM) die netbeheerder Enexis heeft opgezet samen met 178 huishoudens in Breda. Daarbij kregen bewoners van de nieuwbouwwijken Meulenspie en Easy Street de beschikking over een variërend elektriciteitstarief en slimme middelen als een slimme wasmachine, zonnepanelen en een display aan de muur. Daarmee konden zij variatie aanbrengen in de momenten dat zij energie gebruiken. De centrale onderzoeksvraag was: 'Gezien het feit dat duurzame energiebronnen als wind en zon niet stuurbaar zijn, wat is er nodig zodat gebruikers flexibel omgaan met hun energiegebruik? Het begeleidende onderzoek werd verricht door onderzoekers vanuit de TU-Delft en de TU-Eindhoven.

Opbrengst
85% van de deelnemers geeft aan inmiddels energie te besparen. Het display lijkt dat gedrag te beïnvloeden. Een toegankelijk display met een gebruiksvriendelijk design verhoogt de gebruiksfrequentie en vergroot het vermogen om flexibel met energiegebruik om te gaan. In Meulenspie, met een gemiddelde leeftijd van 42 jaar, werd het display gemiddeld 5x per dag geraadpleegd, vooral door de mannelijke deelnemers. In de jongere wijk Easy Street (gem. 30 jaar) werd het display weliswaar minder vaak geraadpleegd, maar gebeurde dat vaker door vrouwen.

82% van de deelnemers zegt door deelname meer controle te hebben gekregen over het energieverbruik. Daarnaast zegt 82% de eigen opgewekte energie nu efficiënter te benutten. De voorspellingen over de eigen productie en daarnaast de tariefschommelingen hebben vaak aanleiding gegeven tot veranderde keuzes in gebruik. De zonnepanelen en de (later) aangesloten warmtepomp vergroten het energierendement en maakten regie daarnaast interessanter. Ook het zelf kunnen inzetten van de eigen opgewekte energie lijkt een rol te spelen. Zo lijken deelnemers met een meer individuele energievoorziening (Meulenspie) meer interesse te hebben in het eigen energieverbruik dan de deelnemers met een collectieve energievoorziening (Easy Street).

85% waardeert de onderzoekspilot positief. De verschuiving naar de meest gunstige gebruiksmomenten, zoals gemeten bij de wasmachine, zeggen de deelnemers ook toe te willen passen voor hun wasdroger en vaatwasser.