Al uw vragen over de afzuigkap beantwoord

Wat doe je met de afzuigkap? Welke afzuigkap is in appartementen toepasbaar? Aan welke eisen moet een afzuigkap voldoen?

Deze en andere vragen werden in een live-chat gesteld tijdens het Lente-akkoord webinar ‘Goed en gezond mechanisch ventileren’ van 3 december 2015. (Het webinar kunt u hier in zijn geheel terugzien). De vragen over de afzuigkap zijn voorgelegd aan Wouter Borsboom en Piet Jacobs, specialisten op het gebied van ventilatie (TNO). De antwoorden vindt u hieronder. In het artikel Al uw vragen over mechanische ventilatie beantwoord vindt u alle andere vragen die tijdens het webinar werden gesteld.

Wat doe je met de afzuigkap?
Uit onderzoek van TNO blijkt dat in luchtdichte woningen de concentratie fijnstof gedurende enkele uren na het koken veel hoger kan zijn dan de buitenconcentratie. Een afzuigkap moet een capaciteit hebben van minimaal 300 m³/uur. Als de capaciteit te laag is worden de kookdampen onvoldoende afgevoerd, blijven geuren lang hangen en hoopt fijnstof zich op. Het afzuigrendement is vaak beperkt. Soms is de invloed op het ventilatiesysteem groot omdat er teveel, relatief schone lucht wordt afgezogen. Wat is in een energiezuinige woning volgens huidige inzichten de beste oplossing?

a) afzuigkap op aparte afvoer
Bij voorkeur wordt de afzuigkap aangesloten met een aparte afvoer naar buiten. Zorg naast een goede afvoer voor voldoende luchttoevoer (en overstroom), bijvoorbeeld via een klepraam. Zeker bij een gesloten keuken is dat een aandachtspunt. Bij warmtepompsystemen wordt soms gewaarschuwd dat de woning hierdoor niet op temperatuur zou komen. De kans hierop is echter vrij klein. Koken gebeurt immers meestal maar een korte tijd per dag.

b) motorloze afzuigkap op het ventilatiesysteem
Een motorloze afzuigkap kan op het ventilatiesysteem worden aangesloten, mits er voldoende afzuigdebiet wordt gerealiseerd. De eis die het Bouwbesluit aan de capaciteit van het ventilatiesysteem in een keuken stelt, is minimaal 75 m³/uur. Dat is veel minder dan de 300 m³/uur die voor een afzuigkap nodig is. Om toch voldoende debiet te realiseren, is een klep mogelijk die de afzuiging van badkamer en toilet tijdelijk beperkt. Ook is er een ruim kanaal of zijn dubbele kanalen naar de keuken nodig. Verder is in de keuken, net als bij een aparte afvoer, extra luchttoevoer en overstroom nodig. Een tweede afzuigventiel in de keuken is geen goede oplossing; deze zou de capaciteit voor de kookafzuiging juist verminderen.

c) recirculatieafzuigkap
Een recirculatieafzuigkap werkt met koolstoffilters. Deze filters moeten regelmatig worden vervangen. In de praktijk vergeten bewoners dat vaak, waardoor de afzuigkap dan wat betreft geurafvangst onvoldoende functioneert. Uit recent onderzoek aan een typisch koolstoffilter bleek dat deze, zelfs in ongebruikte staat, geen fijnstof afvangt. Bovendien verwijderde het koolstoffilter in de recirculatiekap slechts voor een klein deel NOx (bij koken op aardgas). Deze oplossing kent dus nogal wat nadelen.

Welke afzuigkap is in appartementen toepasbaar?
In appartementen is een afzuigkap met een directe afvoer naar buiten vaak niet mogelijk. Welke oplossing is daar wel aan te bevelen?

a) motorloze afzuigkap op het ventilatiesysteem
Een motorloze afzuigkap kan (net als in grondgebonden woningen) op het ventilatiesysteem worden aangesloten. Om in de keuken voldoende debiet te realiseren, is een klep mogelijk die de afzuiging van badkamer en toilet tijdelijk beperkt. Ook is een ruim kanaal of zijn dubbele kanalen naar de keuken nodig. Verder is extra luchttoevoer of een overstroomvoorziening in de keuken nodig.

b) aparte afvoer via shuntkanaal
Een aparte afvoer is soms mogelijk via een shuntkanaal. Dat is een bouwkundig kanaal waarbij de afvoer per toestel eerst enkele meters naar boven loopt, waarna deze uitmondt in het collectieve hoofdkanaal. Bij renovatie kunnen bestaande shuntkanalen worden gebruikt voor aansluiting van de afzuigkap. De afvoer moet dan worden voorzien van een klep. Bij nieuwbouw is dezelfde oplossing mogelijk, maar dan moet rekening worden gehouden met bouwkundige kosten voor aanleg van het shuntkanaal. Daarnaast is voldoende luchttoevoer van verse lucht of een overstroomvoorziening in de keuken nodig.

c) recirculatieafzuigkap
Toepassing van een recirculatiekap heeft in appartementen dezelfde bezwaren als in een grondgebonden woning.

Aan welke eisen moet een afzuigkap zelf voldoen?
Ook de kwaliteit van de afzuigkap zelf bepaalt het uiteindelijke effect. Bewoners kiezen een afzuigkap echter vaak meer op design dan op functionaliteit. Het afzuigrendement is vaak beperkt en/of er wordt teveel schone lucht afgezogen. Er zijn enkele aandachtspunten:

Om kookluchtjes en verontreiniging af te zuigen, is een capaciteit van minimaal 300 m³/uur nodig.
De kap moet ongeveer even groot zijn als de kookplaat en moet bij voorkeur een randje hebben van ca. 5 cm, zodat de damp eronder blijft.
De vetafvangst is voldoende hoog. De vetfilterefficiëntie kan worden afgeleid van het energie-efficiëntielabel van de afzuigkap. De indeling loopt van A tot G. Hoe beter de klasse, hoe meer vet er wordt opgenomen.
Bij gebruik van bovenkastjes sluit de afzuigkap hier direct op aan.
Inductief koken wordt aanbevolen. Dat voorkomt verbrandingsgassen die het gevolg zijn van koken op aardgas. Bij inductief koken is bovendien minder afzuigdebiet nodig.

De Lente-akkoord brochure 'Mechanische ventilatie in woningen' (versie december 2015) kunt u hier downloaden.
De Lente-akkoord brochure 'Balansventilatie met wtw in de woningbouw' kunt u hier downloaden