Balansventilatie met wtw: praktische tips voor verhuurders

Het Eindhovense adviesbureau Atriensis adviseert en ondersteunt woningcorporaties bij vraagstukken op het gebied van energie en duurzaamheid. De website van het bureau bevat veel praktische informatie. De onderstaande adviezen over balansventilatie met wtw zijn met name geschikt voor woningcorporaties en beleggers.

Gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning wordt veelvuldig toegepast in nieuwbouw. Zeker in gestapelde woningbouw. En door de opkomst van energieneutrale of Nul-op-de-Meterwoningen ook steeds vaker in bestaande woningen. Het is een oplossing om te voldoen aan energetische eisen. Helaas blijken bewoners vaak niet tevreden.

Een gebalanceerd ventilatiesysteem met warmteterugwinning (WTW) bestaat uit drie onderdelen:

Centrale unit met ventilatoren, filters en warmtewisselaar
Toe- en afvoerkanalen van buiten naar unit
Toe- en afvoerkanalen naar unit in woning met ventielen en standenschakelaar

Meestal hangt de centrale unit in een berging of op zolder. Toe- en afvoerkanalen zijn van flexibel materiaal. In de woonkamer en slaapkamers steeds één toevoerventiel. In zowel keuken, toilet als badkamer één afvoerventiel. De ventielen zo dicht mogelijk bij de centrale unit. De kanalen zijn dan het kortst. In de keuken een driestandenschakelaar. En tenslotte ergens vlak bij de unit een bedieningspaneel met of zonder display.

Meest gehoorde klachten
De meest gehoorde klachten zijn geluidsoverlast, tocht, geen ‘frisse’ lucht, unit onbereikbaar. Gevolg: bewoners zetten ramen open om toch frisse lucht binnen te krijgen. En ultiem het uitschakelen van de unit door de stekker eruit te trekken.

Betere aanpak
Een betere aanpak begint met nadenken over consequenties van ontwerpkeuzes. En jezelf verplaatsen in de bewoner. Tips:

Leg bewoners uit hoe de ventilatie werkt en hoe deze optimaal te benutten
Zorg voor lage luchtsnelheden in kanalen en bij ventielen. Dat voorkomt geluidsoverlast en tochtklachten. Hoe? Pas het aantal ventielen aan de benodigde venilatiehoeveelheid aan. Niet alles door één ventiel. Hetzelfde geldt voor kanalen. Zorg ook voor voldoende afstand tussen toe- en afvoerventielen in verband met kortsluiting
Isoleer de centrale unit en aansluitstukken van toe- en afvoerkanalen. Laat ook eens in de paar jaar ventilatoren controleren op disbalans. Dit voorkomt geluidsoverlast
Kies voor een unit met bypass. In de zomer kan de bewoner de warmteterugwinning dan uitschakelen. De woning koelt beter af
Plaats de driestandenschakelaar in de badkamer. In de keuken een aparte schakelaar voor de wasemkap
Vervang regelmatig luchtfilters.

Hoe zorg je dat luchtfilters schoon blijven?
Schone filters zijn cruciaal voor een gezond binnenklimaat. Hoe zorg je dat de luchtfilters inderdaad schoon blijven? Hoe pleeg je onderhoud?

Een gebalanceerd ventilatiesysteem met warmterugwinning (WTW) bestaat uit drie componenten:

De centrale unit met ventilatoren, luchtfilters en warmtewisselaar
Toe- en afvoerkanalen van buiten naar de unit
Toe- en afvoerkanalen naar de unit in de woning zelf met ventielen en dergelijke

De onderhoudsfrequentie ligt voor bijna alle onderdelen laag. Uitzondering zijn de luchtfilters. Essentieel voor schone en gezonde binnenlucht. Vervangen is vaak twee maal per jaar nodig. In de praktijk een probleem in huurwoningen. Feitelijk is dit huurdersonderhoud. Maar wat als bewoners het niet doen en de installatie vervolgens slecht werkt? En de bewoner tenslotte gezondheidsklachten krijgt? Sommige corporaties vervangen de filters daarom maar zelf. In combinatie met ketelonderhoud. Ook niet ideaal. Moderne ketels hebben immers maar 1 keer in de 2 a 3 jaar onderhoud nodig. Niet vaak genoeg om filters tijdig te vervangen.

Oplossingen
Filters moeten vervangen worden. In ieders belang. Er zijn drie manieren om dit te regelen:

Combineer het vervangen van filters met ketelonderhoud. Laat extra filtersets achter voor tussentijdse vervangingen. Leg bewoners goed uit waarom en hoe de filters vervangen moeten worden. Zorg voor een alarmlampje dat aangeeft dat de filters vuil zijn. Op een goed zichtbare plaats, dus niet in de berging. Stuur daarnaast ter herinnering een sms, mail of brief als het tijd is om de filters te vervangen. Met daarin een telefoonnummer voor hulp.
Maak het vervangen van de filters onderdeel van het abonnement voor huurdersonderhoud. Om de kosten voor de bewoner te beperken, gaat de onderhoudsdienst 1 maal per jaar langs. Laat een extra filterset achter. Volg de tips uit oplossing 1 om bewoners te stimuleren de extra filters te gebruiken.
Plaats de WTW unit in een van buitenaf bereikbare kast. Medewerkers van corporaties en onderhoudsbedrijven kunnen er dan altijd bij. Bewoners hoeven niet thuis te zijn.