De boodschap van Samsom en Licher voor de bouw

Diederik Samsom, de kabinetschef van Eurocommissaris Frans Timmermans, had tijdens het Lente-akkoord ZEN Eindcongres officieel tien minuten spreektijd. Uiteindelijk had hij er maar vijf nodig. "Ik heb een simpele boodschap: jullie zijn nog lang niet klaar."

"Er komt nog veel op de bouwsector af," verklapt Samson. "Méér dan energie-neutraal wordt mainstream, energieleverende woningen worden een gegeven." De moeilijkste opgave voor de komende jaren is om de bestaande bouw energieneutraal te krijgen. "Wij definiëren bestaande bouw als gebouwen van voor 2003. In Europa gaat het dan om tweehonderd miljoen gebouwen, waarvan een slordige zeven miljoen in Nederland."

En daarover heeft Samsom iets te melden: "We komen in december met de vierde versie van de EPBD-richtlijn. Op dit moment wordt er in Brussel hard nagedacht over de vraag of we bestaande bouw gaan normeren. Ik kan me voorstellen dat daar uit rolt dat bestaande bouw rond 2035 bijvoorbeeld moet voldoen aan schil-label B+. We zijn daar nog niet uit, want het is een vrij heftige maatregel, maar het kan wel, en waarschijnlijk moet het ook."

Ambitieus dus, maar waarschijnlijk ook haalbaar, dankzij de gelden die de EU via het Corona-herstelfonds beschikbaar stelt. Samsom komt met een frappant voorbeeld. "Italië gaat vijftig procent van deze gelden aanwenden voor bouw en de helft daarvan om bestaande woningen te verbouwen richting energieneutraal. Spanje en Frankrijk overwegen hetzelfde. Nederland is helaas nog niet zover. Ik zou het wel weten. Succes huizenbezitters en woningcorporaties!"

Energieneutrale nieuwbouw
Ferdi Licher (Directeur Bouwen en Energie BZK) stelt eerst even de zaal gerust. "Jullie wachten natuurlijk op soortgelijk nieuws als de aankondiging over aardgasvrije nieuwbouw, die ik destijds deed tijdens het Aardgasvrij-congres in 2018. Dat gaat deze keer niet gebeuren. Het huidige kabinet is bovendien demissionair, maar er zit toch écht wat aan te komen. Ik denk dat we binnen enkele jaren allerlei nieuwe eisen kunnen verwachten. Bijvoorbeeld op het gebied van energieneutrale nieuwbouw."

Licher brengt zijn gevoel van urgentie over, waar het gaat om klimaatverandering en de opgaves op het gebied van wateroverlast, hittestress en afnemende biodiversiteit. "De meest extreme scenario's uit het recente rapport van het ICCP zijn inmiddels een stuk realistischer geworden." Daarnaast noemt hij de trits circulariteit, conceptuele bouw en industriële bouw als belangrijke nieuwe uitgangspunten. En dan volgt er toch nog een onaangename reflectie op het thema aardgas.

Fossiele energie wordt onbetaalbaar
"Europa heeft met de Green Deal een duidelijk idee over hoe we in 2050 bij het huidige ambitieniveau gaan uitkomen. Dat kader is overigens veel dwingender dan wat wij in Nederland rond het Klimaatakkoord bespreken. De ETS-beprijzing betekent voor de gebouwde omgeving dat fossiele energie elk jaar een stukje duurder wordt, en richting 2040 en 2050 zelfs onbetaalbaar wordt. Met name in Oost-Europa. We zien vandaag de dag al welke discussies dat oplevert. Maar Europa stuurt daar snoeihard op, en Nederland gaat zich daar niet tegen verzetten. Dus zorg dat je voor de regelgeving uitloopt."

"Als je de bestaande bouw klaar wil hebben in 2050, dan moet je elk jaar 3% doen, en dat is wat we gaan afdwingen. Dat betekent een enorm pakket regelgeving. Zowel voor de nieuwbouw als de bestaande bouw, allemaal om ervoor te zorgen dat de klimaatdoelen daadwerkelijk gehaald worden."

"Het demissionaire kabinet heeft ook nog wat gedaan op Prinsjesdag. Er is een pakket gemaakt voor 6 megaton. En er was 1,3 miljard voor de gebouwde omgeving, gericht op versnelling via isolatie, hybride warmtepompen en verduurzaming van maatschappelijk vastgoed. Maar er komen nog veel meer investeringen aan. Of de formatie nou linksom, rechtsom of dwars door het midden gaat. Wat het demissionaire kabinet presenteerde met Prinsjesdag was een minimumpakket, min of meer bedoeld om de Urgenda-doelen te halen."