Energie krijgen van ZEN

Verslag van de plenaire inleiding en de wrap up van de ZEN platformbijeenkomst op 22 maart - door René Didde.

Voor de derde keer kwamen in de chique ambiance van Buitenplaats Amerongen op 22 maart ruim zeventig mensen bijeen om te discussiëren over een nieuw fenomeen in het woonbeleid. Vanaf 2021 moet nieuwbouw 'bijna energieneutraal' zijn. Daarnaast willen we de bewoner centraal zetten.

Om de consequenties daarvan voor ontwerpers, ontwikkelaars en bouwers te onderzoeken en de uitdagingen, knelpunten en oplossingen daarvan te bespreken, heeft het Lente-akkoord eind mei 2015 het platform Zeer Energiezuinige Nieuwbouw (ZEN) opgericht.

Vier themagroepen
Of het nu gaat over Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) of ZEN of Nul-op-de-Meter woningen (NOM), het zal er steeds meer om gaan om de koper of huurder als uitgangspunt te nemen, zegt Jan Fokkema, directeur van NEPROM. Naast deze bijeenkomsten draaien er in het ZEN-platform binnen een half jaar al vijf themagroepen die relevante issues als bewonerscommunicatie, marketing, gestapelde bouw en de technische implicaties van de BENG-eisen nader uitdiepen.

De ZEN-bijeenkomsten van het Lente-akkoord volgen tot nog toe precies de jaargetijden. Na deze lente-bijeenkomst volgt op 21 juni de zomer-platformbijeenkomst. Dit najaar wordt een groot festival georganiseerd. De overdracht van alle opgedane kennis verloopt via de website, brochures en factsheets.

Projecten aanmelden
De deelnemers worden dringend opgeroepen een concreet ZEN nieuwbouwproject aan te melden. 'Het is een hard criterium om een project 'BENG of beter' in te dienen voor deelname aan dit platform', zegt Jan Fokkema. 'We kunnen dan kennis over zeer energiezuinig bouwen met elkaar delen. De projecten en de gegevens komen wellicht ook in de RVO-database Energiezuinige gebouwen.' Vrijwel direct na Fokkema's oproep komen de eerste twee projecten binnen.

Na de introductie volgden twee plenaire sessies:

• Harm Valk (Nieman RI) over de voortgang en de voorlopige uitkomsten van de themagroepen BENG-eisen en Gestapelde Bouw;
  
• Edward van Dongen (ERA Contour) over de marketingaanpak van ERA Contour.
  

Vervolgens konden de deelnemers kiezen uit zes verschillende deelsessies:

• Werksessie Monitoring: Eric Willems (Huygen Adviseurs) over monitoring volgens TKI TRECO;
  
• Werksessie Marketingpsychologie: Niels Götz (5plus1 marketingpsychologie en strategie) over emotie en ratio van de klant;
  
• Werksessie Energie op gebiedsniveau: Jos de Vries (BPD) over de diverse oplossingen op gebiedsniveau;
  
• Kennissessie Zonnecellen: Linda van den Hurk (Berenschot) en Thom Kuipers (ZigZagSolar) over toekomst en toepassing van BIPV;
  
• Kennissessie Active House: Bas Hasselaar (SBRCURnet) over de beginselen en de praktijk van Active House;
  
• Kennissessie Marketing: interview met wooncoach en verkoopmanager Evert-Jan van de Haar (VolkerWessels).
  

Wrap up
Meer dan zeventig mensen leverden op 22 maart meer inzicht in de achtergronden van Zeer Energiezuinige Nieuwbouw. Op verschillende onderwerpen bestaan of worden themagroepen in het leven geroepen die de komende maanden bijeenkomen.

Werksessie monitoring: een monitoringssysteem om de energieprestaties van een NOM-woning te volgen kan behoorlijk diepgravend zijn, bleek uit deze sessie. De TRECO-aanpak bevindt zich nog in de ontwikkelingsfase, waardoor praktische inzichten vaak nog ontbreken, zo is de conclusie.

Werksessie marketing: deze sessie, eentje in een hele reeks, ging in op de gevoeligheden van potentiële kopers. Het onderwerp blijft aandacht vragen. Een volgende keer is het raadzaam marketeers van de bouwbedrijven erbij te betrekken. Ook een vervolgsessie met bewoners erbij als een klantenpanel is een vruchtbaar idee.

Werksessie Energie op gebiedsniveau: deze sessie grossierde in concrete voorbeelden energie in de wijk, zoals een zonnedak voor woningen in Vught en een biogasproject in Eerbeek. Veel vragen resteren, onder meer over hoe het te organiseren is en hoe je het betaalbaar houdt. Ook de koppeling aan de tweede BENG-eis is nog onduidelijk. Een themagroep over gebiedsenergie is wenselijk.

Kennissessie Zonnecellen: hier passeerden inspirerende voorbeelden van Bouwkundige Geïntegreerde zonnecellen (BIPV) de revue. Er worden inmiddels PV-cellen verwerkt in dakpannen, ramen en waterkeringen. Er is sprake van een enorme ontwikkeling en verruiming van mogelijkheden. Een vervolg in een themagroep kan meer inzicht geven in concrete toepassingen en kosteneffectiviteit.

Kennissessie Active Houses: redeneren vanuit de bewoner en zijn wooncomfort staat centraal binnen de energie- en duurzaamheidsdoelstellingen van de Active houses. Daglicht en binnenklimaat zijn daarbij onderscheidend. Een ontwerprichtlijn voor Active House is zojuist verschenen.

Kennissessie marketing: een vraaggesprek met wooncoach en verkoopmanager Evert-Jan van de Haar (VolkerWessels) leverde opmerkelijke inzichten op. Het NOM-concept MorgenWonen wordt prefab in tien weken gemaakt en in één dag neergezet; het is nu 250 maal verkocht. Een 'klassieke' NOM-woning is al 450 keer verkocht. VolkerWessels is daarmee marktleider. 'Ze verkopen aan 'gewone mensen', pushen niet en leggen de nadruk op woonkwaliteit en comfort, met Nul-op-de-Meter als extraatje', zegt gespreksleider Jan Fokkema enthousiast. Een vervolgsessie in de marketingthemagroep ligt voor de hand.

Vervolg
Op 21 juni vindt de zomerbijeenkomst plaats. Streven is dan om vertegenwoordigers van het Ministerie van Binnenlandse Zaken erbij te krijgen om interactie te bewerkstelligen tussen ZEN en de beleidsmakers. In het najaar vindt een gehele dag een ZEN-festival plaats; een grootschalig congres met ook ruimte voor een beursopzet. Daar zijn ook architecten en installateurs welkom om meer spelers in de bouwketen bij ZEN te betrekken. Het onderwerp is zowel koop- als huurwoningen. Het enige criterium is nieuwbouw. Tenslotte is er andermaal het verzoek om projecten in het kader van ZEN, BENG of NOM in te dienen. De projecten hoeven nog niet in aanbouw te zijn.