Energieneutraal wonen voordelig dankzij goede monitoring

Verslag van de Dag van de Projectontwikkeling-sessie ‘Lucratief naar energieneutraal wonen’ – door Anton Coops

“Energieneutraal bouwen dreigt een hype te worden.” Met die observatie opent Wim van den Bogerd de DVDP-sessie over wonen zonder energierekening. Tegelijkertijd signaleert de CEO van Itho Daalderop en Klimaatgarant een heel ander sentiment in de discussie: “Kunnen we er ook nog geld mee verdienen of hoe zit dat?” Op die vraag luidt zijn antwoord ja, mits er goed gebouwd en daarnaast ook goed gemonitord wordt.

Van den Bogerd begint bij de basis. “Bij Nul-op-de-Meter bouwen moet je op de eerste plaats recht doen aan de Trias Energetica. Je begint met een goede schil. Itho Daalderop wil niet met installaties compenseren, wat er in de schil is misgegaan. Dit betekent dat alle elementen waar energie uit weglekt aangepakt moeten worden. Gelukkig blijkt dat de schil die het Bouwbesluit voorschrijft op dit moment al behoorlijk goed is. Als je kijkt naar technieken om het verlies te minimaliseren kom je onder andere uit op drievoudig glas, douche met wtw en balansventilatie met wtw. Door slim te bouwen, zuinige apparatuur te gebruiken en stroom op te wekken met PV-panelen ben je niet meer afhankelijk van het gasnet.”

25 jaar garantie
Klimaatgarant heeft zeer scherp gefocust op het ontwikkelen van een robuust energieprestatie-systeem dat 25 jaar lang werkt. In dit model betalen de bewoners een prestatievergoeding voor gebruik, beheer, onderhoud en vervanging (op termijn) van installaties. De kosten liggen voor de bewoner op ongeveer 85% van wat ze anders kwijt zouden zijn aan het energiegebruik. Bewoners kunnen kiezen voor kopen of huren van de apparatuur; dit heeft geen consequenties voor de financiële besparing. Het verdienmodel leidt bovendien tot aantoonbare financiële voordelen voor verhuurders en ontwikkelaars. Er zijn inmiddels al 1500 Nul-op-de-Meter en EPC=0 woningen gerealiseerd met de Klimaatgarant-aanpak.

“Dit systeem is ontstaan door onze ervaringen met monitoring. Klanten waren ontevreden over comfort en energieverbruik. Om dit probleem goed aan te kunnen pakken hebben we negen jaar geleden voor anderhalf miljoen euro een monitoringsysteem opgetuigd. Ieder uur een snapshot op 80 parameters. De grootste eyeopener voor ons was: gebruiksgedrag van de bewoners is te beïnvloeden, bijvoorbeeld door goed te dimensioneren. Daarnaast moet je de ‘gekke dingen’ gaan elimineren, die te veel lekkage geven.”

Verdienmodellen
Kunnen we er ook nog aan verdienen? Wat betreft huurwoningen neemt Van den Bogerd alvast een voorschot op de Energieprestatievergoeding (EPV) die op 26 april aanstaande in de Eerste Kamer besproken wordt. “Corporaties kunnen nu vooruit met de EPV, dit is in principe een mooi verdienmodel en het WSW laat dit ook toe. Klimaatgarant bouwt nu NOM-woningen met negen corporaties. Op sociale huurwoningen is het intern rendement 10%. Bij duurdere huur spreek je over 7% binnen 15 jaar plus een hogere opbrengst bij uitponden. Met een investering van € 10.000 tot € 12.000 euro extra voor appartementen, en zo'n € 15.000 voor grondgebonden woningen kun je bij nieuwbouw een mooi NOM verdienmodel neerzetten. Bij renovatie gaat het echter over flink hogere bedragen. Maar ook de koper van een NHG-woning kan profiteren als er een extra investering van rond de € 15.000 wordt gedaan om de woning NOM te maken, en zelfs voor duurdere koopwoningen zijn er veel voordelen te behalen.”

Geen one size fits all
Co-referent Harm Valk (Nieman Raadgevende Ingenieurs) heeft geen directe kritiek op de claims van Klimaatgarant. Wél tekent hij bij dit succesverhaal aan dat het zeker geen one size fits all oplossing is.

“Denk bijvoorbeeld aan binnenstedelijke oplossingen, dan zijn er misschien wel situaties waar de bomen niet weg mogen, of misschien heb je om een andere reden te maken met schaduwval. En je hebt niet overal dezelfde energie-infrastructuur. In nieuw gebied ziet dat er anders uit dan in oud gebied.” En met enige stemverheffing: “Stedenbouwkundige plannen kunnen helaas flink roet in het eten gooien door allerlei contraproductieve voorschriften, waardoor Nul-op-de-Meter niet altijd lukt. Daarom moeten we blijven uitgaan van maatwerk op projectniveau.”

Daarnaast zitten er grenzen aan wat NOM vermag. “Denk bijvoorbeeld aan dure hobby’s zoals een vijver met koikarpers, of energieslurpende interne wifi-netwerken en grote beeldschermen, maar ook een ‘comfortknop’ op de douche.”

Nederland is gebaat bij differentiatie
Nul-op-de-Meter is opgezet als een business case voor corporaties. De term 'energieleverende woning' heeft de voorkeur wat Harm betreft. “Alles wat extra is, daar kun je slim mee aan de slag. Bijvoorbeeld om je auto op te laden. Energie die over is kun je verkopen. Met de komst van smart grids zal de energie-infrastructuur mogelijk ook particuliere energieleveranciers geld gaan opleveren.”

“We moeten afscheid nemen van fossiel. Daarvoor heeft de BV Nederland integrale oplossingen nodig, maar wél door de inzet van verschillende energiedragers. Hoe ga je de kloof tussen de opwekking van zonnestroom in de zomer en het hogere verbruik in de winter dichten? Kun je daarbij het bestaande gasnet inzetten? Het laatste wat je wil is dat kolencentrales in de winter meer CO2 gaan uitbraken.”

Download de presentatie van Wim van den Bogerd
Download de presentatie van Harm Valk