"Ga oefenen met kwaliteitsborging en kijk waar weerstand zit"

Verslag van de ZEN-sessie over kwaliteitsborging met Marco Kranenburg (ERA Contour) o.l.v. Leendert Meijers (NVB), op 20 juni - door René Didde.

Marco Kranenburg vertelt over zijn ervaringen met de Wet private kwaliteitsborging. Die wet maakt dat niet langer de overheid maar de bedrijven zelf moeten aantonen dat ze bouwen wat ze hebben beloofd volgens het Bouwbesluit. De overheid behandelt alleen nog het bestemmingsplan en de welstandsbepalingen. De aannemer toetst de bouwkwaliteit zelf met een instrument (in geval van ERA Contour het SWK-instrument). Private partijen voeren de toetsing uit. De aannemer moet bewijsmateriaal leveren om de kwaliteit van de bouwprestatie aantoonbaar te maken.

De wet ligt bij de Eerste Kamer en is dus nog niet in werking. In 2014 voldeed ERA Contour aan de voorwaarden om binnen vijf gemeenten te experimenteren met de kwaliteitsborging. Het begon met een project in Den Haag, later volgden andere plaatsen. “Het komt op een gegeven moment toch op ons af, dus daarom kunnen we ons maar het beste voorbereiden”, verklaart Marco Kranenburg.

Gemeente wekelijks over de vloer
Toch moest hij wel wat weerstand overwinnen. “Allereerst was de gemeente Den Haag behoorlijk wantrouwend. Normaal zien we ze twee keer op de bouwplaats, nu kwamen ze bijna wekelijks een kijkje nemen.” Maar ook intern waren er de nodige hobbels. “Medewerkers van ERA, maar ook de co-makers en onderaannemers, moesten wennen aan een nieuwe structuur waarin meteen alles wordt vastgelegd en gearchiveerd. Ze moesten ook leren niet meteen alles als een malle te fotograferen met hun Ipad, maar alleen de cruciale zaken in het bouwtraject te archiveren. Je gaat preciezer om met het product. Een kopwoning is anders dan een tussenwoning.”

De Wet Kwaliteitsborging staat weliswaar los van ZEN, maar pas op, zegt Marco Kranenburg. “Ook voor ZEN moet de bouwer in de toekomst aan de opdrachtgever en consumenten voor overdracht en ingebruikname van het pand aantonen hoe de bouw heeft plaatsgevonden en op welke manieren is afgeweken van het bouwproces.”

Interne borger verspreidt kennis
ERA ging zelfs over tot het aanstellen van een interne borger die als een slager die zijn eigen vlees keurt, maar toch onafhankelijk van het realisatieteam, op de bouwvloer toetst of het Bouwbesluit is gevolgd. De externe borger toetst vervolgens de interne borger en de overige bewijslast omtrent het Bouwbesluit, aldus Kranenburg. “Die dubbele borging is een investering, maar leidde ertoe dat de kennis zich onder uitvoerders snel verspreidde en het wiel in een nieuw project niet meer uitgevonden hoefde te worden.”

Meer tevreden bewoners
Kranenburg constateert dat na de experimenten met het borgingsproces betere woningen met meer tevreden bewoners tot stand komen. “Het voordeel voor de aannemer is meer tevreden werknemers waar de kwaliteit van werk weer wordt gewaardeerd en er zijn natuurlijk ook minder faalkosten.”

De projecten zijn nu klaar en Kranenburg ontving tot nog toe 0 vragen van het bevoegd gezag. “Of dat een goed teken is, mogen we hopen”, zegt hij. Hij raadt de aanwezige aannemers aan een kwaliteitsplan te maken en aan dossiervorming te doen. “Het is goed om ermee te oefenen en te kijken waar de weerstand zit in de organisatie. Uiteindelijk moet de hele keten een bijdrage leveren, van timmerman tot wandenleverancier. Er moet een mentaliteitsverandering komen.”
Van belang is ook een goed automatiseringssysteem te kiezen en daar ervaring mee op te doen, zodat foto's snel terug te vinden zijn. ERA Contour gebruikt Home DNA, maar zijn ook andere aanbieders.

Wetenswaardigheden n.a.v. vragen

• Dalen ook de legeskosten? De Minister gaat er op toezien dat met de kwaliteitsborging ook de legeskosten, zoals beloofd, gaan dalen.
  
• Wat als de koper zelf zijn badkamer wil aanbrengen? Daar is vooralsnog geen oplossing voor. De woningen worden nu casco opgeleverd, waardoor ze niet voldoen aan het Bouwbesluit. In principe zou de consument via een borger moeten aantonen dat de woning voldoet.
  
• Wat als het gebouw wordt verkocht? Voor revisies, onderhoud en het gebruik van het gebouw is nog geen procedure.
  
• Hoe moet een kleine bouwer die kwaliteitsborging aanpakken? Die kan dat toch niet betalen? Hij zou gebruik kunnen maken van een instrument waarbij hij zelf niet de kwaliteit hoeft vast te leggen maar externe partijen dit doen. Uiteraard tegen betaling.
  
• Niets ten nadele van kwaliteitsborging, maar zijn we niet dingen dubbel aan het doen? Het klopt dat er een overlap zit met de procesmaatregelen die ZEN vergt. We moeten deze zaken stroomlijnen, waardoor we tijd en ook extra kosten vermijden.
  

Vervolg
Er is bij de deelnemers aan deze deelsessie zeker animo om hierover door te praten