Geen verplichte gasaansluiting meer voor nieuwbouw

De wettelijke verplichting om nieuwbouwwoningen aan te laten sluiten op het gasnet komt te vervallen. Minister Kamp van EZ heeft hiervoor op 26 juni een wetswijziging naar de Tweede Kamer gestuurd. Kamp: ‘In de Energieagenda heeft het kabinet aangegeven dat in 2050 de CO2-uitstoot naar bijna nul moet zijn teruggebracht. Om dat te bereiken, moeten we ook van het aardgas af. Want een groot deel van de CO2-uitstoot, zo’n 30 procent, wordt nu nog veroorzaakt voor het verwarmen van woningen, gebouwen en tuinbouwkassen. Met het laten vervallen van de verplichte gasaansluiting bij nieuwbouwwijken nemen we opnieuw een belangrijk stap op weg naar het terugdringen van deze CO2-uitstoot.”

Voorwaarde daarbij is wel dat er een alternatieve infrastructuur beschikbaar is die in de warmtebehoefte van de woningen kan voorzien. “Van deze maatregel zal dan ook een stimulerend effect uitgaan op de totstandkoming van alternatieve warmtebronnen,” aldus de bewindsman. Uit recent onderzoek van Natuur & Milieu bleek dat ruim 60% van alle Nederlandse nieuwbouwwoningen die tussen 2017 en 2021 worden opgeleverd, een gasaansluiting krijgt. Concreet gaat het om bijna 150.000 woningen.

Gemeente neemt regie, afstemming met netbeheerder cruciaal
Gemeenten krijgen een regierol bij het bepalen of een nieuwbouwuitbreiding gasloos wordt. De minister schrijft hierover: "Gemeenten hebben inzicht in de lokale wensen en mogelijkheden en kunnen daarom het beste bepalen welke energievoorziening het beste past bij een gebied. Zij kunnen over de gemaakte keuzes ook lokaal verantwoording afleggen. Als een college van burgemeester en wethouders besluit een gebied (een of meerdere straten of wijken) aan te wijzen waar geen gasnet wordt aangelegd, moet er worden voorzien in een alternatieve energie-infrastructuur waarmee kan worden voorzien in de verwachte warmtebehoefte in het aan te wijzen gebied. Dat betekent in praktijk bijvoorbeeld dat de capaciteit van het elektriciteitsnet of het warmtenet toereikend moet zijn. Afstemming hierover met de netbeheerder of warmteleverancier voorafgaand aan het te nemen besluit is dus cruciaal. Wanneer de gemeente een gebied aanwijst waar de gasaansluitplicht vervalt, dan is dit de facto een onomkeerbare stap. In de warmtebehoefte zal immers voorzien worden door een andere energie-infrastructuur en bijbehorende (inpandige) installaties. Het ligt daarom in de rede dat belanghebbende partijen, waaronder bewoners, bedrijven, netbeheerders van elektriciteit en gas en energie- en warmteleveranciers, bij het maken van deze keuzes intensief worden betrokken."

Mogelijke aanloopproblemen
Als na 1 januari 2018 de verplichting voor aansluiting op het gasnet komt te vervallen is het dus aan de betreffende gemeenten om te bepalen of deze woningen aangesloten worden op een warmtenet of een andere energie-infrastructuur. In een schriftelijke reactie vraagt de NEPROM aandacht voor mogelijke aanloopproblemen en de initiële kostenstijging die dit met zich meebrengt voor nieuwbouw: "Hoewel een aantal ontwikkelaars en bouwbedrijven de nieuwe energietechnieken wel in de vingers heeft, zijn er ook veel bedrijven waar die ervaring nog niet aanwezig is. Ook is het de vraag of installateurs en toeleveranciers deze snelle omschakeling kunnen bijbenen. Dat kan uiteindelijk tot problemen voor de bewoners leiden. De NEPROM vraagt het Rijk daarom de overgang naar gasloze nieuwbouw zorgvuldig te begeleiden, te monitoren, periodiek te evalueren en zo nodig bij te sturen."

ZEN-themagroep gasloze nieuwbouw
Binnen het ZEN-platform wordt gasloze nieuwbouw al enige tijd gezien als 'nieuwe realiteit'. In nieuwe wijken zal vaak geen nieuwe aardgasinfrastructuur meer worden aangelegd. Ook in bestaand stedelijk gebied zijn grote investeringen in bestaande gasnetten niet meer voor de hand liggend. Zelfs als aardgas deels vervangen kan worden door groengas, zal dat slechts een zeer klein deel van de oplossing zijn.

De vervolgvragen zijn dan: wat zijn de opties, wat gaat dat kosten? In de ZEN-themagroep gasloze nieuwbouw, die vorige week van start is gegaan, willen we die vragen beantwoorden. Het resultaat wordt een brochure of factsheet met opties voor gasloze nieuwbouwwoningen met een EPC van 0,4, BENG en NOM, en inzicht in kosten. Ook worden reeds gerealiseerde voorbeeldprojecten gedocumenteerd, inclusief ervaringen en leerpunten. Dit laatste zal gebeuren in nauwe samenwerking met RVO en betrokkenen van de Green Deal aardgasvrije wijken.

Zie ook:
Aanbiedingsbrief bij de nota van wijziging bij wetsvoorstel Wijziging van de Warmtewet (26-6-2017)
Aardgas is uit. Maar wat dan? (22-6-2017)
Netbeheerders willen meedenken over bouwproces (22-6-2017)
Natuur & Milieu: "Gasaansluitplicht is dweilen met de kraan open" (9-6-2017)
Gasloos is de nieuwe realiteit voor nieuwbouw (10-3-2017)
Grote rol gemeenten bij verduurzamen energie (15-2-2017)