Goede balansventilatie helpt tegen oververhitting

Verslag van de sessie over slimme regeling van balansventilatie met wtw door Bart Cremers tijdens de ZEN Platformbijeenkomst op 19 november – verslag door Henk Bouwmeester.

Balansventilatie met warmteterugwinning zorgt in het stookseizoen voor luchtverversing met minimaal warmteverlies. Dat is altijd de belangrijkste reden geweest om voor een dergelijk systeem te kiezen. Bart Cremers (Zehnder Group) laat zien hoe een goed systeem nog veel meer doet. Gedurende een warme zomer blijft warmte buiten en in het voor- en najaar zorgt het systeem voor passieve koeling.

Het stookseizoen
In het stookseizoen zorgt de warmtewisselaar van de ventilatie-unit ervoor dat koude verse lucht wordt voorverwarmd door relatief warme ventilatielucht. Verse lucht komt dan met een temperatuur van rond de 18 graden in huis. Dat voorkomt een gevoel van tocht en zorgt dat er nog maar weinig energie nodig om de kamertemperatuur stabiel te houden. Om die reden kiest men bij energiezuinige woningbouw vaak voor dit ventilatiesysteem.

Warme zomerdagen
Als het buiten warmer is dan je binnen wenst, zoals in een warme zomerperiode, draait het systeem om. Dan blijft de warmte zoveel mogelijk buiten. De verse lucht koelt in de warmtewisselaar af dankzij de relatieve koelte van de ventilatielucht. Verse lucht komt dan nog met een temperatuur van bijvoorbeeld 26 graden binnen. Net iets warmer dan gewenst, maar een stuk aangenamer dan buiten. Dat komt ook tot uitdrukking in de berekening van de kans op temperatuuroverschrijding (TOjuli). Veel bouwpartijen en zeker veel bewoners zijn hiermee nog niet bekend.



Passieve koeling
De ventilatiebox heeft een bypass. Een goede bypass werkt modulerend op grond van de buiten- en de binnentemperatuur. Als de bypass actief is, gaan de luchtstromen niet meer door de warmtewisselaar. Dat gebeurt als de relatieve koelte van de buitenlucht kan helpen om overtollige warmte uit de woning af te voeren. Bijvoorbeeld in lente en najaar of op zomerochtenden. Warmte die zich in de woning accumuleert, kan op die momenten via de bypass effectief worden afgevoerd. Dat is dus een vorm van passieve (ventilatieve) koeling.

Wat is nieuw?
Het gebruik van balansventilatie voor koeling in de zomer is op zichzelf niet nieuw. Wel zijn moderne systemen daar beter op ontworpen waardoor ook het koelrendement hoog is. De toepassing van een goede modulerende bypass is wel nieuw. Oude systemen hebben vaak een bypass die handmatig moet worden in- of uitgeschakeld. Hij blijft daardoor vaak de hele zomer ingeschakeld. Op warme zomerdagen werkt dat contraproductief.

De modulerende bypass
Een slimme modulerende bypass werkt alleen op de momenten waarop dat bijdraagt aan een comfortabele binnentemperatuur. Dat is als:
1. De buitenlucht kouder is dan binnenlucht.
2. De binnenlucht warmer is dan comfortabel.
3. Het geen stookseizoen is (zodat er geen energieverlies is).
4. Er geen risico is op te koude toevoerlucht (zodat er geen risico’s zijn voor tocht of condensatie).

Dat komt relatief vaak voor. Zehnder heeft dat gemeten in een praktijksituatie in een laag-energiewoning. Het blijkt dat de bypass in meer dan de helft van de bedrijfstijd actief is.

Constante binnentemperatuur
Het belangrijkste voordeel van een goed systeem is, dat de temperatuur in huis hierdoor op een constant niveau blijft. Ook dat is door Zehnder in de praktijk gemeten. In een hete zomer, waarin de buitentemperatuur de 40 graden nadert (groene lijn in de grafiek), is de toevoerlucht soms iets warmer dan 30 graden (rode lijn). Dat is vrij warm, maar nog altijd een stuk koeler dan wanneer de verse lucht direct naar binnen zou komen via ventilatieroosters. Op momenten waarop de buitenlucht kouder is dan de binnenlucht, is de bypass actief voor ventilatieve koeling. In dit voorbeeld is dat in de ochtenden van 7, 8 en 9 augustus. De binnentemperatuur (gele lijn) wordt op die momenten verlaagd tot ongeveer 26 graden terwijl de buitentemperatuur op die dagen een maximum van 30 tot 35 graden bereikte. Een goed systeem geeft een verhoogd zomercomfort en een verminderde kans op oververhitting, concludeert Bart Cremers.

Download de presentatie van Bart Cremers