Huidige NEN-norm voor ventilatie voldoet niet

Verslag van de sessie over een nieuwe NEN-norm voor ventilatie met Marco Hofman (ISSO) tijdens de ZEN Platformbijeenkomst op 11 september 2018 – door René Didde.

“De titel lijkt een stelling, maar dat is het niet, want het is gewoon de waarheid”, zo trapt Marco Hofman af. Hofman is namens ISSO voorzitter van de NEN-commissie die zich al geruime tijd over een ventilatienorm NEN 1087 buigt. “ZEN betekent VEN”, zegt Hofman. Hij zoekt (en vindt) in deze deelsessie specialisten uit de bouw die mee willen denken over een betere norm.

Marco Hofman ziet drie uitdagingen. De minimum wettelijke eisen voor ventilatie in het Bouwbesluit zijn het maximum in de bouwpraktijk. “Er is dus geen foutmarge aanwezig.” Ook is de geïnstalleerde capaciteit volgens de Bouwbesluit-eisen geen garantie voor goede ventilatie, bijvoorbeeld in de slaapkamer. En ten derde heeft de ventilatiebranche tot nog toe vooral de nadruk gelegd op de energieprestatie. “Dat scoort en verkoopt goed in de EPC. De ventilatieprestatie is wat op de achtergrond geraakt”, zegt Hofman. “Ik zou dat willen omdraaien. De ventilatieprestatie is het belangrijkste en mooi dat het ook steeds energiezuiniger kan.”

Opvoeden
De nieuwe norm biedt ruimte voor concrete capaciteitseisen voor de ouderslaapkamer in een volgende versie van het Bouwbesluit (BBL-Besluit Bouwwerken Leefomgeving) en aanvullende capaciteitseisen voor kookafzuiging. In een van de laatste concepten circuleert de aanbeveling om voor koken de huidige eis van 75 m³/uur minstens te verviervoudigen tot 300 m³/uur. “Daarbij moeten we ook de eis voor installatie-geluid in de woning opnieuw beschouwen.” Hofman denkt dat de nieuwe norm de overheid een beetje kan 'opvoeden' om nu ook werkelijk dit soort eisen in de bouwregelgeving op te nemen. “Het is tenslotte een norm die door diezelfde regelgever wettelijk wordt aangewezen via het Bouwbesluit”, aldus Hofman.

Systeembeoordeling
In de nieuwe NEN 1087 zal voorts sprake zijn van een systeembeoordeling in plaats van een optelsom van bepalingsmethoden voor de capaciteit, de regelbaarheid, de stromingsrichting van de afzonderlijke componenten enzovoorts. Bovendien zal in plaats van binnenlucht afvoeren naar buiten en verse lucht aanvoeren naar binnen, er in de nieuwe norm ook aandacht zijn voor de beoordeling van de doorvoer van lucht van vertrek A naar kamer B, bijvoorbeeld via de spleet onder de deur.

In sommige aspecten van comfort is niet voorzien in de nieuwe norm. “Temperatuur van de ventilatielucht wordt niet gewaardeerd. IJskoude of juist warme lucht blijft daardoor buiten beschouwing. Het daadwerkelijk optreden van luchtuitwisseling in vertrekken en de te realiseren luchtvolumestromen zijn dus doorslaggevend.”

Eisen uit de jaren '80
Vast staat dat de oude norm (uit 2001) ingewikkeld is voor de praktijk én op een aantal onderdelen achterhaald is, zegt Hofman. De norm is gebaseerd op eisen die stammen uit de jaren '80. Er is in de norm nu meer aandacht voor nieuwe inzichten ten aanzien van de blootstelling aan fijnstof, vluchtige organische stoffen (VOC) en ook CO2, waarop de ventilatie geregeld kan worden. Cruciaal daarin zijn sensoren die steeds beter en steeds goedkoper worden.

De in Nederland gangbare indeling van ventilatiesystemen A, B, C en D wordt vervangen door 7 cijfers. Deze hebben een aanvullende classificering bestaande uit 3 letters, die iets zeggen over drijvende kracht (1), directe of indirecte invloed luchtstroom (2) en onderscheid naar toevoer of afvoervoorziening (3). Hierdoor kunnen de innovatieve ventilatiesystemen in de norm worden beoordeeld. Deze systematiek sluit beter aan op de Europese normen, aldus Hofman.

Over een half jaar op de markt
NEN 1087 moet wat Hofman betreft, over een half jaar op de markt komen na een kritiekperiode. "Ook willen we als NEN-commissie weten of de voorgestelde bepalings- en beoordelingsmethode voldoende zal zijn en gaat werken voor de praktijk. En die praktijk daar schort het nu nog aan. “De bouwsector is absoluut onvoldoende vertegenwoordigd in de normcommissie. En ik zou graag over enkele maanden de 'groene versie' van NEN 1087 graag laten peilen en becommentariëren door bedrijven, ook uit die bouwsector.

Wat dat laatste betreft is er goed nieuws. Dick van Ginkel (Van Wijnen) meldt zich aan op de vraag van Hofman om deelname in de normcommissie namens Bouwend Nederland/de Lente-akkoord partijen. Diverse deelnemers aan de kennissessie zijn daarnaast voorstander van het oprichten van een aparte ZEN-themagroep die op inhoud meehelpt om de ontwerpnorm te beoordelen. Hofman is bereid deze nog op te richten groep actief te informeren en begeleiden bij de beoordeling van het normontwerp.

Download de presentatie van Marco Hofman