Opinie: Een frisse wind door ventilatie

Deze column van Dick van Ginkel (Innovatie Manager bij Van Wijnen) is een ingekorte versie van de originele tekst op LinkedIn

Op dit moment worden er vele normen herzien of aangepast aan de huidige beschikbare technologie en de manier waarop wij op dit moment huizen realiseren. Denk hierbij onder andere aan de nog definitief te worden BENG-eisen die ergens medio 2020 hopelijk van kracht zullen gaan worden.

Hetzelfde is nu ook aan de hand met de NEN 1087. Deze door het Bouwbesluit aangewezen norm geeft de bepalingsmethode voor de nominale ventilatiecapaciteit van een ventilatiesysteem, de inrichting van een voorziening voor luchtverversing en de mate van waarschijnlijkheid van functioneren van het ventilatiesysteem.

Deze NEN-norm is al geruime tijd in ontwikkeling. Tijdens de Lente-Akkoord meeting op 21 september 2018 werd door Marco Hofman, projectleider NEN 1087, een beroep gedaan op partijen uit de bouw om mee te denken over een betere norm. De NEN subcommissie bestond toen grotendeels uit een combinatie van ventilatieleveranciers, de installatiebranche en onderzoekers. De bouwsector was onvoldoende vertegenwoordigd. Ventilatie is samen met een aantal andere onderdelen zoals verwarming (luchtvochtigheid) en luchtdichtheid een essentieel onderdeel van een comfortabele energiezuinige gezonde woning zoals het Lente Akkoord en Bouwend Nederland die nastreven.

Vanuit Bouwend Nederland/Lente-akkoord ben ik dus eind 2018 officieel toegevoegd aan de NEN subcommissie, en sinds de publicatie van de “groene” versie ben ik ook lid van de taakgroep binnen de NEN 1087. Vanaf begin 2019 ben ik dus actief betrokken bij de totstandkoming van deze NEN, en heb ik inmiddels de nodigde kennis opgedaan over de “moeilijke” weg naar deze nieuwe norm.

Belangrijkste wijzigingen
Even een zeer beknopte versie van de belangrijkste wijzigingen;

De in Nederland gangbare indeling van ventilatiesystemen A, B, C en D wordt vervangen door ventilatiesysteemtyperingen (VST) met 7 cijfers.
Deze hebben een aanvullende classificering bestaande uit 3 letters, die iets zeggen over drijvende kracht (1), directe of indirecte invloed luchtstroom (2) en onderscheid naar toevoer of afvoervoorziening (3). Hierdoor kunnen de innovatieve ventilatiesystemen in de norm worden beoordeeld. Deze systematiek sluit beter aan op de Europese normen.
Er worden nieuwe grootheden geïntroduceerd: de Air Exchange Performance (AEP) oftewel de ‘ventilatieprestatie-indicator’ en de Air Exchange Rate (AER); dit is de ‘waarschijnlijk optredende luchtuitwisseling’, als onderdeel van een nieuwe indicatieve beoordelingsmethode voor de ventilatiesysteemprestatie, kortweg aangeduid als IBVP.

De IBVP is voor de markt een volkomen nieuw onderdeel in de herziene NEN 1087, waarop nadrukkelijk ook een reactie van de markt is gevraagd. Een onderdeel hiervan is dat er een bepaalde zekerheid wordt toegekend aan de vraag of de bewoner de bediening van zijn ventilatiesysteem conform de theoretische aanname zal gebruiken. Dit is een essentieel onderdeel. De ervaring leert dat een bewoner niet het inzicht of het benodigde gevoel heeft bij de kwaliteit van zijn binnenlucht, en daardoor niet automatisch hierop zal ingrijpen. Aan de sturing van diverse systemen (CO2 centraal, CO2 per ruimte, etc.) wordt nu een bepaalde weegfactor gehangen, waarbij er een indicatie wordt afgegeven hoe goed het systeem binnen die samenstelling zal gaan werken. Hiermee zal er naar verwachting een betere aansluiting op de praktijk ontstaan.

Brexit?
Een goede ontwikkeling zou je zeggen, die de markt met open armen zou moeten verwelkomen. Ik ervaar zelf echter het tegendeel. In de maanden waarin ik meeloop met de totstandkoming van deze NEN zie ik grote gelijkenissen met de Brexit. Het eerste politieke slachtoffer van de Brexit is premier Theresa May. In ventilatie-land dreigt dit de bewoner te worden. Deze lijkt de dupe te gaan worden van 'oude' belangen van de fabrikanten, terwijl gezonde binnenlucht centraal zou moeten staan.

Monicair
Herinnert iemand zich nog het Monicair onderzoek van aantal jaren geleden? Hieruit kwam heel duidelijk naar voren dat de lucht in slaapkamers niet voldoet aan de eisen. Laten we hierop focussen, en de nodige verbeteringen aanbrengen. Hetzelfde geldt voor de combinatie van ventilatie en verwarming. De diverse onderdelen van een woning in hun integraliteit bepalen uiteindelijk het woongenot van de bewoner.

Dus aan een ieder, leveranciers in het bijzonder, heb ik de boodschap: “Neem je verantwoordelijkheid”. Ik lever daaraan graag mijn bijdrage vanuit de bouwpraktijk en namens de eindgebruiker!