Kwaliteitsborging als nieuwe werkmethode

Verslag van de DVDP-sessie 'Kwaliteitsborging in de keten: de klant is bindmiddel'.

De invoering van de nieuwe Wet Kwaliteitsborging heeft grote gevolgen voor de bedrijfsvoering van projectontwikkelaars. Toezicht en toetsing wordt voortaan door private partijen gedaan. De beoogde datum van invoering is 1 januari 2018. Of die deadline gehaald wordt in Den Haag is nog even de vraag. Maar duidelijk is dat het twee voor twaalf is voor projectontwikkelaars om aan de slag te gaan: “Ken uw wettelijke taak!”

Zoals dat vaak gaat met nieuwe wetten, schrikt iedereen als ze ‘ineens’ aan de nabije horizon opduiken en actie vereisen. Voor de Wet Kwaliteitsborging, die begin volgend jaar al in werking zal treden, werden echter al twintig jaar geleden de eerste aanzetten gemaakt door toenmalig staatssecretaris Volkhuisvesting Dick Tommel. Verscheidene opeenvolgende politici sleutelden eraan, maar geen van hen kreeg het voor elkaar. Blok komt de eer toe dat hij het lastige dossier echt heeft vlot getrokken en de handen ervoor op elkaar heeft gekregen, zowel in het veld als in de Tweede Kamer. Wel met de nodige voorbehouden en op- een aanmerkingen van diverse zijden. Recent zijn er in de ‘reservetijd’ nog flinke aanscherpingen in het voorstel gemaakt, met ingrijpende gevolgen. De wet is inmiddels door de Tweede Kamer en ligt nu bij de Eerste Kamer. De Wet Kwaliteitsborging doemt onvermijdelijk op.

Een nieuwe wet: wat betekent dat voor u?
Wat betekent de nieuwe wet concreet voor projectontwikkelaars? Wat verandert er? Welke invloed heeft het op de bedrijfsvoering? In een leerzame sessie tijdens de Dag van de Projectontwikkeling gaven Hajé van Egmond (Instituut voor Bouwkwaliteit), Marco Kranenburg (ERA Contour) en Hans Kroon (SWK) onder leiding van Harry Nieman (Instituut voor de Bouwkwaliteit) antwoord op deze, en nog veel meer vragen.

Hajé van Egmond trapte af met de doelstellingen van de wet en maakte duidelijk wie in de keten welke rol toebedeeld krijgt. “Waar doen we het eigenlijk voor, vroeg voormalig minister Blok zich af bij het voorbereiden van dit wetsvoorstel. Het belangrijkste doel is het centraal stellen van de klant. Hij wilde de aansprakelijkheid beter regelen en schrapte de preventieve toets door gemeenten. De borging van de kwaliteit moet voortaan door marktpartijen gebeuren, op basis van wettelijke eisen.” Dat betekent dat de betrokken partijen, van vergunninghouder tot aannemer, nieuwe rollen te vervullen hebben. Van Egmond waarschuwt: “Ken uw wettelijke taak!”

Ervaring met implementatie
Marco Kranenburg, Bedrijfsleider Kwaliteit en Service bij ERA Contour, is al sinds 2014 betrokken bij het interne veranderproces dat de invoering van de wet vereist: de ontwikkelende bouwer opereert veel in gebieden waar proeven worden gedaan rondom het nieuwe stelsel. Binnen ERA Contour zette hij een systeem op om aan de nieuwe wet te kunnen voldoen. Hoe deed hij dat? “Wij betrekken de klant integraal. Aan de voorkant betrekken we klant bij de ontwikkeling van het product en vervolgens nemen we hem mee in het hele proces. We zijn begonnen met HomeDNA, een digitaal systeem/portaal. Er is een dossier voor het bevoegd gezag en ook een dossier voor de consument. Daarin worden ondermeer revisiedocumenten geplaatst.”

Welke impact heeft dat op de bedrijfsvoering? ”Het belangrijkste is dat het kwaliteitssysteem niet meer parallel loopt aan de werkmethode; het systeem wordt de werkmethode. We hebben geleerd om alles van tevoren uit te engineeren. Je moet rondom alle details de kwaliteit borgen voordat je gaat bouwen. Het is een andere manier van denken. Je loopt ook tegen weerstand aan. Bewustwording is belangrijk.” Wat zijn de kosten van dit systeem? “Er is een groot voordeel: Wie de kwaliteit omhoog krijgt laat de servicekosten dalen en krijgt klanten die tevredener zijn.”

Noodzaak tot digitalisering
Tot slot lichtte Hans Kroon, Kwaliteitsmanager SWK, toe hoe het proces van een verbeterde kwaliteitsborging er van de kant van de borger uitziet. “De ondernemer staat centraal, daar zetten wij een schil omheen. Wij doen vooraf een risicotoets. Nu nog bij ieder project, maar op een gegeven moment kunnen we toe naar steekproefsgewijze toetsing.” Wat betekent dat voor ontwikkelaars? “Een heel belangrijk punt is de omgekeerde bewijslast. Bij gebreken na oplevering gaat de wet ervan uit dat ontwikkelaar en aannemer daarvoor verantwoordelijk zijn. Zij moeten aannemelijk maken dat dit niet zo is. Concreet betekent dit dat het bouwproces veel beter gedocumenteerd moet worden. Partijen hebben vaak hele boekwerken beschikbaar van dingen die er fout zijn gegaan. Maar juist wat goed gaat, moet ook geregistreerd worden. Dat is veel werk. Digitalisering is daarom een absolute noodzaak.”

Presentatie
Hajé van Egmond

Tijdens de ZEN-platformbijeenkomst van 20 juni aanstaande zal Marco Kranenburg (ERA Contour) nader ingaan op het toetsen van eigen projecten tijdens de bouw en bij oplevering.