Luchtkwaliteit helft van de dag onvoldoende in één op zeven woningen

Door René Didde - dit artikel verscheen in De Volkskrant op 7-2-2018

Volgens recent onderzoek zou in één op de zeven woningen de luchtkwaliteit meer dan twaalf uur per dag onvoldoende zijn. Te laat de afzuigkap aanzetten is een van de boosdoeners.

Koken is niet goed voor de luchtkwaliteit in huis, vooral niet als de afzuigkap te laat wordt aangezet. Met name aan het begin van de avond, als bewoners gaan koken, stijgt de hoeveelheid fijnstof in huizen. Dat blijkt uit de voorlopige resultaten van een luchtkwaliteitsonderzoek in 749 woningen, uitgevoerd in opdracht van het Longfonds.

De metingen zouden zelfs uitwijzen dat in één op de zeven woningen de luchtkwaliteit meer dan twaalf uur per dag onvoldoende is als gevolg van fijnstof. In één op de tien woningen wordt de advieswaarden voor CO2 langer dan zes uur per dag overschreden.

Ongezonde lucht-sensor
Het onderzoek is vorig najaar uitgevoerd met een speciale sensor die de hoeveelheid fijnstof maar ook het CO2-gehalte, de temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid registreert. De sensor, die ontwikkeld is door Philips, toont een getal, maar ook een kleur. Hoe ongezonder de lucht, hoe feller rood de meter kleurt. De meeste deelnemers hadden de sensor in de woonkamer geplaatst.

Het fijnstof (PM 2,5 - dat is 0,0025 millimeter) kan zeer diep de longen binnendringen en ontstekingen en hart- en vaatziekten veroorzaken. Wetenschappers zijn er nog niet uit in hoeverre dergelijke fijnstof buitenshuis schadelijker is dan de soortgenoten binnenshuis.

Meer bewustzijn kweken
Hoge fijnstofconcentraties en CO2 -gehalten duiden in elk geval op een slecht geventileerde woning, aldus het Longfonds. 'Er is te weinig aandacht voor de kwaliteit van de lucht in huis. Mensen zitten tegenwoordig 20 uur per dag binnen. We hopen meer bewustzijn te kweken, niet alleen bij mensen met longproblemen maar ook bij gezonde mensen', zegt Michael Rutgers, directeur van het Longfonds. 'Mensen beseffen te weinig dat de luchtkwaliteit in huis een belangrijke rol speelt bij een gezond leven.'

Piet Jacobs, binnenluchtdeskundige van TNO en niet bij het onderzoek betrokken, zegt dat de concentraties fijnstof vooral oplopen bij bakken, braden en wokken van vlees en groente zonder effectieve afzuiging. 'Dat komt vooral door walmende olie of boter', aldus Jacobs, die hier eerder kleinschalig onderzoek naar uitvoerde. 'Roomboter veroorzaakt meer fijnstof dan olie, doordat het al bij lagere temperatuur gaat walmen.' TNO mat in 2016 gedurende een week in negen woningen de kwaliteit van de binnenlucht. 'Tijdens het koken kan de concentratie fijnstof binnenshuis hoger oplopen dan tijdens de avondspits op de snelweg', aldus Jacobs.

"Sensortechniek is nog in ontwikkeling"
Bert Brunekreef, binnenluchtdeskundige en epidemioloog bij de Universiteit Utrecht, hecht minder aan de voorlopige resultaten van de proef. 'Deze sensortechniek is nog in ontwikkeling. De juistheid en precisie van de metingen over een lange tijdsduur is nog niet goed vastgesteld.' Verder vindt Brunekreef dat er in het onderzoek te veel aandacht is voor de rol van koken. 'Fijnstof binnenshuis komt uit allerlei bronnen, zoals buitenlucht, open haard, kaarsen, stofzuigen. Naar die andere potentiële bronnen is deelnemers wel gevraagd, maar de antwoorden daarvan zijn nog niet verwerkt.'

De proef is nog niet afgerond, beaamt het Longfonds. 'We willen nog onderzoeken of bewoners maatregelen treffen als de meter toont dat de luchtkwaliteit niet goed is. We hopen dat mensen de afzuigkap of de mechanische ventilatie aanzetten wanneer de sensor rood kleurt', aldus Michael Rutgers. 'Erg ingewikkeld is dit niet. Mits er voldoende vieze lucht wordt afgevoerd en verse lucht aangevoerd, nemen de schadelijke concentraties snel af.'