Nieuwbouw sneller van aardgas af

Nederland moet veel sneller van het gas af, te beginnen met nieuwbouw. De Tweede Kamer heeft de gasvrij-ambitie uit het Regeerakkoord inmiddels aangescherpt, mede als gevolg van de recente zware aardbeving in Groningen.


Afgelopen dinsdag werden in de Tweede Kamer de gewijzigde Elektriciteitswet en Gaswet aangenomen met een breed gesteund amendement over het laten vervallen van de aansluitplicht op het gasnet bij nieuwbouw:

“Om Nederland gasvrij te maken is het van groot belang dat deze plicht komt te vervallen en dat de besluitvorming over de warmtevoorziening zo veel mogelijk decentraal wordt belegd. Met dit amendement wordt voorgesteld om nieuwbouw niet aan te sluiten op het gastransportnet. Op deze hoofdregel kan alleen een uitzondering worden gemaakt als het te bouwen bouwwerk in een gebied ligt dat door een college van burgemeester en wethouders is aangewezen als gebied waar aansluiting op het gastransportnet om zwaarwegende redenen van algemeen belang noodzakelijk is, waaronder begrepen de maatschappelijke kosten en baten, aansluitingen strikt noodzakelijk maakt. Bij ministeriële regeling worden hiertoe nadere regels gesteld.”

Het voorstel werd deze week ingediend door de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, met ondersteuning van GroenLinks, SP, PvdA, Partij voor de Dieren en SGP. In een aangenomen amendement werd de opgave voor woningen verbreed tot alle nieuwe gebouwen.

VNG is positief
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is opgetogen over de keuzes die de Tweede Kamer heeft gemaakt. Lokale overheden houden de mogelijkheid om een uitzondering te maken. "Dit amendement gaat uit van een ‘nee, tenzij’-principe voor nieuwbouw en benadrukt de democratische regierol van gemeenten voor beslissingen op bestaande bouw en nieuwbouw. Daarmee komt het amendement geheel tegemoet aan de wens van gemeenten," zo schrijft de VNG.

Zwaarwegende redenen
Gemeenten moeten "zwaarwegende redenen van algemeen belang" hebben om het gas nog niet vaarwel te zeggen. Dat kunnen financiële redenen zijn. "Niet op alle locaties is immers een warmtenet mogelijk of beschikbaar. Het aanleggen van een warmtenet voor enkele woningen is financieel vaak niet haalbaar. Ook de mogelijkheid van het toepassen van een water-water-warmtepomp (bron grondwater of bodem) is afhankelijk van de locatie, evenals van een lucht-water-warmtepomp (inclusief ventilator buiten)," staat in het amendement.

GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren verdedigde een eigen voorstel, waarin gemeenten financiële redenen niet als argument mogen aanvoeren om de aansluitplicht te handhaven. Volgens D66-Kamerlid Rob Jetten is dat echter niet uitvoerbaar, "omdat het voor sommige gevallen in gemeenten gewoon te ingewikkeld zal zijn om nu al die afweging te maken".

Steeds meer 'gasvrije' regio's en gemeenten
De gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) hebben deze week vastgelegd dat alle nieuwbouwwoningen waarover het besluit tot de bouw na 1 februari 2018 wordt genomen, opgeleverd zullen worden zonder aardgasaansluiting. Dat staat in een intentieovereenkomst die de gemeenten op 1 februari ondertekenden. In haar persbericht schrijft de MRA: "De gezamenlijke aanpak brengt de opgave en ervaringen beter in kaart dan wanneer één enkele gemeente ervaring opdoet met het aardgasvrij bouwen van nieuwbouwwoningen. Op basis hiervan kan een brede aanpak worden ontwikkeld, die inzetbaar is in uiteenlopende situaties. Deze lessen worden ook gedeeld met projectontwikkelaars in de regio. Daarnaast geeft een regionaal standpunt duidelijkheid aan inwoners: aardgasvrij is de weg die we vanaf nu inslaan."

Steeds meer gemeenten komen met vergelijkbare initiatieven. Eerder berichtten wij over het voornemen van de Zeeuwse gemeenten Middelburg, Vlissingen en Goes. Maar ook gemeenten als Schagen en Uden behoren tot de 'gasvrij-kopgroep'.