Bewoners ZEN-woningen (zeer) tevreden met hun huis

Verslag van de sessie over de uitkomsten van het bewonersonderzoek naar woonbeleving in ZEN-woningen met Atze Boerstra en Claudia Bouwens tijdens de ZEN Platformbijeenkomst op 19 november – door Henk Bouwmeester.

Meer dan 90 procent van de bewoners is (zeer) tevreden over hun ZEN-woning. Dat blijkt uit een bewonersonderzoek naar woonbeleving in ZEN-woningen. Vooral de energiezuinigheid en de temperatuurbeleving vallen goed in de smaak. Atze Boerstra (BBA Binnenmilieu) licht een aantal opvallende resultaten toe: “De overall-score is goed, maar op punten is er ook ruimte voor verbetering”.

Het onderzoek is in opdracht van Lente-akkoord ZEN uitgevoerd door WONO, Bureau voor Woononderzoek (Els de Jong). Atze Boerstra heeft meegewerkt aan de opzet van het onderzoek en het samenstellen van de vragenlijsten. Er zijn iets meer dan 1400 enquêtes uitgezet bij bewoners van ZEN-woningen verdeeld over 31 projecten. Iets meer dan 20% van hen heeft de vragenlijst volledig ingevuld en teruggestuurd.

Gemiddeld cijfer: 7,9
Gevraagd naar het algemene oordeel geeft slechts 3 procent van de respondenten aan (zeer) ontevreden te zijn. Daarentegen zegt 95% van de kopers (zeer) tevreden te zijn; hetzelfde geldt voor 87% van de huurders. De meeste respondenten zijn van oordeel in een bovengemiddeld comfortabel huis te wonen. Ook het gemiddelde rapportcijfer dat bewoners geven is hoog: een 7,9.

Energiezuinigheid
Bewoners zijn over het geheel (zeer) tevreden met de energiezuinigheid van de woning. Dat zie je ook aan de lage energierekening. In de onderzochte woningen is die gemiddeld €54 met een spreiding van -€50 tot €250. Er is een duidelijke relatie tussen een lage EPC en een lage rekening. In woningen met een EPC van nul of lager is de gemiddelde energierekening €47. In 52 woningen betalen de bewoners niets of krijgen ze geld terug. Sommige bewoners relativeren de besparingen omdat onderhoud van de installaties ook nogal wat kost. De energiezuinigheid wordt vaak genoemd als positief aspect van de woning. Tegelijk geven ook veel bewoners aan dat het nog wel een tandje beter had gekund. Waarom ligt niet het hele dak vol met zonnepanelen?

Temperatuur in huis
Iets minder dan 80% van de bewoners is tevreden over de temperatuur in de woning. Bewoners zijn zeer te spreken over de temperatuur in huis, met name de constante temperatuur in huis en de afwezigheid van tocht. Als je kijkt naar redenen waarom sommige bewoners niet tevreden zijn, dan gaat het om tochtklachten in woningen waar ventilatie met natuurlijke toevoer via ventilatieroosters is gecombineerd met vloerverwarming. Ook op het gebied van regelbaarheid van de temperatuur zijn er nog verbeteringen mogelijk. Sommige bewoners willen de temperatuur makkelijker naar behoefte kunnen instellen. Positief zijn bewoners over de mogelijkheid van koeling bij gebruik van een bodemwarmtepomp in combinatie met vloerverwarming.



Luchtkwaliteit
Ongeveer een kwart van de bewoners is niet tevreden met de luchtkwaliteit in huis. Dat is niet slecht, omdat er op dit gebied veel publiciteit is met een negatieve strekking, oordeelt Atze: “Dat is de context waarin je deze uitslag moet interpreteren”. Wie ontevreden is met de luchtkwaliteit zegt dat het soms benauwd of muf is, of dat de lucht te droog is. Uit literatuur blijkt echter, dat een droge-luchtklachten meestal verband houden met verontreinigingen, zoals vluchtige organische stoffen die vrijkomen uit tapijt en andere materialen, zegt Atze. Hij merkt op dat het hier alleen om de woonbeleving gaat. Wie gaat meten aan de luchtkwaliteit komt waarschijnlijk tot een ander beeld. Een combinatie van belevingsonderzoek en meting biedt een volledig inzicht.

Geluid
Op het gebied van geluid zijn verbeteringen nodig: 17% van de respondenten is hierover (zeer) ontevreden. Daarbij gaat het meestal om geluid van het ventilatiesysteem, de buren en de verwarming (warmtepomp). Hierbij is iets raars aan de hand, want de woningen zijn door de goede schil in het algemeen stiller dan oudere woningen. Maar juist doordat het stiller is, vallen installatiegeluiden binnen de woning en het geluid van de buren extra op. Een deelnemer aan deze sessie merkt op, dat het belangrijk is om dat op die manier aan de bewoners uit te leggen. Een andere deelnemer zegt dat het bij gespiegelde woningen meestal goed gaat: toilet en trap tegen elkaar en verblijfsruimtes tegen elkaar.

Informatievoorziening
Uit het belevingsonderzoek blijkt dat meer dan de helft van de bewoners niet tevreden is met de ontvangen informatie over de technische systemen in de woning. Daar is nog een belangrijke slag te slaan. Bewoners hebben meestal wel algemene informatie ontvangen, maar over de werking van specifieke installaties zegt een significant deel van de bewoners geen informatie te hebben ontvangen. Sommigen geven de indruk dat ze onjuist zijn geïnformeerd. Anderen worden (bij problemen) van het kastje naar de muur gestuurd. Communicatie en nazorg kunnen en moeten beter, zegt Atze. Bewoners willen bijvoorbeeld weten hoeveel de zonnepanelen opwekken en ze willen een globaal zicht hebben op de werking van een (bodem)warmtepomp en het ventilatiesysteem. Door meer te weten over deze systemen zal ook de algehele tevredenheid met de woning nog verder omhoog gaan.

Lees het rapport “Woonbelevingsonderzoek bij bewoners van ZEN nieuwbouwwoningen”

Download de presentatie van Atze Boerstra