De impact van Paris Proof ontwikkelen

Steeds meer marktpartijen hebben goed inzicht in de duurzaamheidsprestatie van hun projecten. De resultaten stellen echter teleur. Dat roept de vraag op of het wel mogelijk is om 900.000 nieuwe woningen te bouwen binnen het krappe CO2-budget zoals dat volgt uit de klimaatdoelstellingen van Parijs. De conclusie is dat ‘Paris Proof’ de wereld van ontwikkelaars fundamenteel verandert: het gaat niet langer om woningen, maar om huisvesting. Grootschalige renovatie en transformatie krijgen nieuwe waardering.

Paris Proof Commitment

Met het Paris Proof Commitment hebben marktpartijen zich verbonden aan het doel om de CO2-emissie van het bouwen met 55 procent te reduceren. Dat past binnen de afspraken van de klimaatconferentie van 2015 in Parijs. De Dutch Green Building Counsil (DGBC) heeft dat doel teruggerekend naar een budget voor materiaalgebonden emissies voor de Nederlandse bouwopgave van 900.000 nieuwe woningen in 2030. Dat komt uit op maximaal 200 kg CO2 per vierkante meter bvo voor grondgebonden woningen en 220 kg voor appartementen.

Tweemaal teveel

W/E Adviseurs heeft becijferd dat de bouwsector daar in de praktijk ver boven zit. Van 60.000 woningen van bouwjaar 2021 is de gemiddelde emissie maar liefst 340 kg per vierkante meter. Uitgesmeerd over de jaren 2021 tot 2030 komt daar nog eens 50 kg bij voor CO2-emissie door energiegebruik. In totaal is dat dus bijna tweemaal meer dan het beschikbare budget. Met de huidige manier van bouwen, jagen we het budget voor 2030 er snel doorheen, waardoor er over enkele jaren niets meer over is voor de dan nog resterende opgave.

Imagine

Raymond Schäperkötter (Vesteda) licht toe hoe zijn bedrijf duurzaamheid waardeert. “In onze PvE’s hanteren we een MPG-eis die 10 procent lager is dan welke de gemeente stelt. De GPR-score moet een halve punt hoger zijn en we eisen minimaal 75 procent hergebruik van restmateriaal.” Het project Imagine, een complex met bijna driehonderd appartementen in Rotterdam-Zuid, is volgens dit PvE gerealiseerd. De MPG komt echter uit op een teleurstellende 1,0 en de Building Circularity Index (BCI) op slechts 31 procent, zegt Schäperkötter. Kennelijk is er voor Paris Proof meer nodig.

Anders bouwen

“Dus we moeten anders gaan bouwen”, concludeert Maaike Peerenboom (Synchroon): “Paris Proof is een helder kader. Dat is prettig, maar als we bij onze woningen alles uit de kast halen, zitten we nog steeds op het dubbele budget. Toepassing van biobased en hergebruikte materialen zijn de enige manier om erbinnen te blijven.” Synchroon heeft een strategie ontwikkeld om sneller tot reductie te komen. Het gaat onder meer om samenwerking met ketenpartners en beprijzen van emissie. “Maar hoe hoog de prijs moet zijn, is nog onduidelijk. Is dat 30 of 700 euro per ton?”

De drie grootste klappers

Esmeralda Hemelaar (W/E Adviseurs) heeft onderzocht wat koplopers doen om emissies terug te dringen en beschrijft de drie grootste klappers: hernieuwbare materialen gebruiken, industrieel en conceptueel bouwen en hergebruikte materialen toepassen. Bouwen met hernieuwbare materialen (zoals HSB en CLT) reduceert de CO2-emissie tot 178 kg per vierkante meter. Industrieel bouwen is faciliterend aan het bereiken van de doelstellingen. Het geeft meer controle over het bouwproces wat leidt tot minder verlies en minder uitstoot. Het effect van de toepassing van hergebruikte materialen is doorgerekend bij het project Stroinkslanden van woningcorporatie De Woonplaats in Enschede: zeven woningen die onder andere zijn gebouwd op bestaande funderingen en waarin gebruikte isolatiematerialen zijn toegepast. Van deze woningen is de CO2-emissie berekend op 169 kg per vierkante meter.

Wonen, wonen, wonen

De deelnemers aan deze sessie komen tot de slotsom dat het lastig is om binnen het CO2-budget te blijven. Incrementele verbeteringen van de bestaande bouwtechniek zijn ontoereikend om de bouwopgave binnen het CO2-budget te houden. Er moet fundamenteel iets veranderen. Geurt Donze (W/E Adviseurs) stelt daarom voor op een andere manier naar de bouwopgave te kijken: “Natuurlijk is er bij nieuwbouw veel winst te halen. Maar het gaat niet om bouwen, bouwen, bouwen, maar om wonen, wonen, wonen.” Daarmee rijst de vraag of al die 900.000 woningen werkelijk in de nieuwbouw moeten worden gerealiseerd. De gebouwvoorraad staat er voor een groot deel immers al en veel materialen hebben we al. Paris Proof impliceert meer waardering voor het bestaande, voor intensivering van ruimtegebruik, hergebruik, circulariteit, grootschalige renovatie en transformatie. Ontwikkelaars worden urban miners.