Hoe geWOONhout circulair en industrieel bouwt

“Als we hier een decoupeerzaag horen, gaat er iets niet goed”, zegt Hans Smit halverwege zijn presentatie. Waarmee de directeur van de fabriek maar wil aangeven: de modules die geWOONhout in de fabriek assembleert, zijn tot in de puntjes uitgedacht. Alle houtelementen worden op maat aangeleverd, verbindingen en doorvoeren vooraf ingefreesd. De medewerkers schroeven ze als een IKEA-pakket in elkaar.

Circulair en industrieel bouwen. Daarop richt het Lente-akkoord 2.0 zich. Tijdens de excursie woensdag 24 april is te zien hoe de modulaire houtbouwer - onderdeel van TBI - dit in de praktijk brengt. Met een ronde door de twee fabriekshallen, maar eerst: het verhaal over waar geWOONhout vandaan komt en nu staat.

Smit vormt samen met Herman van Ommen de tweekoppige directie. De modulaire houtbouwer begon vier jaar geleden onder de vlag van de Koopmans Bouwgroep, als 100% dochter.

TBI is een stichting, wat maakt dat er ruimte is om te investeren, blikt Smit terug. geWOONhout investeert in, en zoekt samenwerking met, Sustainer, dat software ontwikkelt waarmee je parametrisch kan ontwerpen in hout.

Sinds 2023 valt het bedrijf rechtstreeks onder de TBI Holding. Ondersteuning bij de ontwikkeling komt vanuit TBI Woonlab in de persoon van Dick van Ginkel en Rik Hulsman.

Module van LVL

In de fabriek worden kant-en-klare houten modules geproduceerd op basis van LVL. Dat staat voor Laminated Veneer Lumber, ofwel gelamineerd fineerhout. “Een tegenhanger van CLT”, zegt Smit. Door met LVL te werken in plaats van CLT bespaart de bouwer 40% hout.

Elke module – standaard beukmaat 5,20 of 5,40 m - bestaat uit een vloercassette en plafondcassette met daartussen kolommen. Dat vormt een constructief stijf geheel. Per woning is dan nog één stabiliteitswand nodig, verder is de woning tussen de kolommen volledig vrij in te delen.

Het hout is afkomstig uit Finland, van leverancier Metsä Wood. Een coöperatie van 85.000 boseigenaren, die per jaar 10 miljoen bomen terug plant, benoemt Smit. “Een volledig circulair verhaal, waar we best wat meer ruchtbaarheid aan mogen geven, vind ik. Bijna niemand weet dat ze zo werken.”

Twee tot zes modules per woning

De modules die geWOONhout assembleert kunnen met normaal transport over de weg en vormen op de bouwplaats samen een woning. Fundering: een betonnen ringbalk – al dan niet op heipalen - met daarin een schelpenbed voor vochtregulatie. Anders dan veel houtbouwers werkt het bedrijf dus niet met een begane grondvloer van beton. De onderkant van de vloercassette is wel afgewerkt met een cementgebonden plaat.

Met de modules kan geWOONhout zeven verschillende typen grondgebonden woningen bouwen, van studio’s (twee modules) tot aan woningen met kap, van zes modules. De afwerking aan de buitenkant kan variëren van hout (bijvoorbeeld thermisch verduurzaamd vuren of fraké) tot bamboe tot het keramisch gevelsysteem A-brick voor een baksteen uitstraling (als de klant dat wil, of – eerder nog - het stedenbouwkundig plan dat vereist).

Doelgroepen: corporaties, beleggers, pensioenfondsen, ontwikkelaars en overheden (zoals Defensie, het COA en gemeenten). “We verkopen woningen die voldoen aan het bouwbesluit, of sterker nog – daar boven zitten.”

Opschaling

Als jong bedrijf heeft geWOONhout tot aan dit jaar veelal kleine aantallen woningen gebouwd. Maar de opschaling is een feit: de Kreekvelden in Almere is met 102 woningen het eerste grote project. Het zijn huurwoningen voor de Alliantie. Fase 1 is gemonteerd, de laatste modules voor fase 2 zijn in productie. Op een logistieke hub vlakbij de productiehallen in Wehl worden die modules verzameld voor transport.

Verder is het eerste appartementengebouwen in voorbereiding, in Almere (start productie in mei, montage in oktober). Dit jaar zullen er 1250 tot 1300 modules uit de fabriek komen. “Onze kostprijs is door die opschaling met 10% gedaald”, legt Smit uit. “Ondanks stijgende lonen.”

geWOONhout richt zich nu op volumeprojecten, dat is ook nodig om concurrerend te kunnen zijn. Tot nu toe was bouwen met houten modules duurder. Door het materialengebruik komen woningen van geWOONhout in aanmerking voor MIA/VAMIL subsidies, waardoor de projecten versneld zijn. “We groeien nu langzamerhand toe naar prijzen vergelijkbaar met beton en kalkzandsteen.”

Productieproces optimaliseren

In twee groepen gaan de ongeveer 30 aanwezigen vervolgens door de twee fabriekshallen voor een rondleiding. Direct vanuit de presentatieruimte de loopbrug op is al te zien hoe een module vooraan begint als vloercassette en achteraan eindigt als volledige module.

Daartussen monteren medewerkers op verschillende werkstations leidingen en wandcontactdozen, brengen ze isolatie aan en maken ze vloeren, plafonds en wanden dicht met plaatmateriaal. Elk werkstation kent zijn specifieke werkzaamheden. In hal 2 volgt onder meer de gevelbekleding.

Dit proces is sinds de opening van de modulefabriek – hal 1 in februari 2022, hal 2 in juni 2023 – steeds verder geoptimaliseerd, legt Herman van Ommen uit tijdens de tour. Van één à anderhalve module per dag ligt het productietempo nu op vijf à zes modules per dag.

Het organiseren van de keten is belangrijk: de samenwerking met toeleveranciers is maximaal afgestemd. Dat was ook wennen voor eigen medewerkers. “In het begin bestelde onze medewerker voor een hele bouw alle kozijnen”, zegt Van Ommen. “Dat werkt niet in een proces als dit. Door hierin andere beslissingen te maken kunnen we optimaal produceren en echt een oplossing bieden voor de klimaat- en woningcrisis. Daar zijn we trots op.”