In ontwikkeling: CO2-barometer voor de woningbouw

De opzet voor de CO2-barometer werd besproken in de eerste bijeenkomst van de Themagroep CO2-barometer op 8 juni.

Een jaarlijkse benchmark om de woningnieuwbouw te kunnen toetsen om CO2-uitstoot. Dat is het idee van de CO2-barometer, waarvoor het Lente-akkoord 2.0 het initiatief neemt en binnen de themagroep aan gaat werken. Doel: “kijken of we de klimaatdoelstellingen van Parijs halen”, zo licht senior adviseur Harry Hoiting van W/E adviseurs toe. “Daarnaast willen we binnen het Lente-Akkoord 2.0 de koplopers kunnen volgen op het gebied van CO2-impact.”

Energielabeldatabase

De CO2-emissie bepalen van energie alleen is relatief eenvoudig, legt Hoiting uit, maar daar moet nu ook de CO2-emissie van materialen bij worden opgeteld. “Dat is ingewikkeld, want er zijn geen MPG-scores beschikbaar van alle woningen die worden gebouwd, omdat die nog niet worden gemonitord.”

Het idee is om gegevens uit de landelijke energielabeldatabase te gebruiken. “Daarin staan alle woningen die worden opgeleverd. Er staat data in over energiegebruik - weliswaar berekend energiegebruik, maar beter is er niet - en er staat data in over de grootte van de woning, de mate van isolatie en het type installatie. Op basis daarvan en de grenswaarde in het Bouwbesluit, kunnen we wel een inschatting maken van de CO2-emissie door materialen.”

W/E adviseurs heeft zelf veel MPG-berekeningen gemaakt. “Als we een aantal referenties maken waarvoor we de CO2-emissie per m2 uitrekenen, kunnen we die referenties koppelen aan de woningen in de energielabeldatabase. Op die manier krijgen we een beeld van CO2-emissies van materiaal en door energie.”

Hierbij wordt aangesloten bij de NTA880 en het MPG-stelsel, verduidelijkt Geurt Donze, directeur W/E adviseurs. “Vanaf de tekentafel bepalen we CO2-scores van de energiedragers vanuit de BENG-berekening en tellen die op bij de CO2-equivalenten uit de MPG-berekening. Dat is het vertrekpunt.”

Pure cijfers

De vraag die Hoiting op tafel legt tijdens de eerste bijeenkomst van de themagroep: moet de hele MPG worden meegerekend – ofwel de hele levensduur van de woning - of alleen wat tegenwoordig Paris Proof heet: de eerste 30 jaar? Hoe doen de koplopers dat?

Jos de Vries (adviseur energie en duurzaam bouwen, BPD Gebiedsontwikkeling) legt uit dat hij tot 2050 rekent. “De rest – onderhoud, opbrengst na 75 jaar, etc. - is te ver weg. Het is: impact now. Heel mooi dat je 100 ton CO2 kunt vermijden over 100 jaar, maar dat is niet relevant op dit moment.”

Harry Hoiting oppert in antwoord daarop om te kijken naar alleen de eerste fase van de MPG, maar noemt ook de Paris Proof Embodied Carbon-systematiek van de Dutch Green Building Council als interessante methode om het materiaalgebonden deel te berekenen.

Herald Besselink (Syntrus Achmea) vraagt zich hardop af of het niet logischer om met gewogen gemiddelden over pak ‘m beet 20 jaar te werken, afgestemd op de technische levensduur van producten als dakbedekking en installaties. Maar denken in gewogen gemiddelden en scenario’s wordt complex en heeft allerlei voors en tegens, zo blijkt uit de daaropvolgende discussie tussen de leden van de themagroep.

Pure cijfers daarom, zo stelt Hoiting voor. Op basis van twee getallen: eentje voor de impact van de bouw en de materialen, allemaal geboekt op het jaar van bouwen, plus een cijfer voor de energie. “Op die manier zet je zuiver boekhoudkundig neer wat de CO2-emissie is. Vervolgens kan je die getallen gebruiken om in scenario’s te zetten. Dan kun je alle kanten op, leg je je niet vast op één systematiek en heb je basisinformatie waar iedereen wat mee kan.”

CO2-opslag

Rosa Bos, projectontwikkelaar bij Ballast Nedam Development, vraagt aandacht voor de opslag van CO2 in materialen en hoe dat eventueel kan worden meegerekend. Want, zo stelt zij: de MPG is niet perfect. “Wij hebben naar onze projecten gekeken, van appartementen tot rijwoningen tot villa’s. Niks scoort slechter dan een MPG van 0,6, maar slechts één project voldoet aan de Paris Proof-norm van DGBC. Die normen zijn streng, maar ze slaan wel ergens op. Wij willen eigenlijk committeren aan die normen, maar dat is dus extreem moeilijk. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we wél Paris Proof gaan bouwen? Voor mij is het duidelijk: we moeten anders.”

Opslag van CO2 in biobased materialen is daarbij interessant. “Anders kom je nooit op een MPG lager dan 0,1. Je gaat iets bouwen. Er is dus altijd uitstoot, en we hebben dus mogelijkheden nodig om te compenseren.”

De Vries geeft aan de opslag niet in de MPG zit. “Die voorwaardelijkheid kan je erbij zetten, als tips wellicht, maar voor de zuivere CO2 uitstoot nú, vind ik het lastig om die mee te nemen.”

De scheve incentive die Bos aanhaalt – “er wordt in de huidige MPG vanuit gegaan dat hout na 75 wordt verbrand en we een betonnen ligger netjes gaan hergebruiken” – kan in de CO2-barometer in ieder geval worden ondervangen, stellen De Vries en Hoiting vast. “Door de knip te maken over 30 jaar zijn we van de restwaarde-discussie af.”

Geurt Donze besluit: “We moeten misschien goed opschrijven wat de voorwaardelijkheid is om opslag wel of niet te verdisconteren. Dan hoef je die discussie niet tot het naadje te voeren en blijf je transparant in wat je afwegingen zijn. Daarnaast loopt er een traject om biobased beter in de rekenregels te krijgen. Dat houden we in de gaten. Het lijkt me daarnaast ook een vraag voor de themagroep: hoe gaan we biobased waarderen?”

MPG-data koplopers

MPG-data van koplopers om te kunnen vergelijken met landelijke gemiddelden: die ontbreekt vooralsnog. Sessieleider Sander Woertman (programmaleider Lente-Akkoord 2.0) oppert om een eenvoudige manual te maken voor koplopers, zodat zij gemakkelijk en laagdrempelig MPG-data kunnen aanleveren. Het idee is om de platformbijeenkomst van 30 juni te gebruiken om koplopers deze handvatten te bieden.

W/E adviseurs zal tijdens deze bijeenkomst ook de eerste uitgewerkte opzet van de CO2-barometer presenteren.