Kerckebosch: duurzame sociale huurwoningen in Zeister bos

‘Heerlijk leven in buitenkamers waar wonen en groen elkaar ontmoeten.’ Dit is het uitgangspunt voor de bouw van 80 sociale huurappartementen in de wijk Kerckebosch in Zeist. Het zijn prachtige en duurzame woningen geworden aan de rand van het bos. “Iedereen is verrast wanneer je vertelt dat het geen koop-, maar huurappartementen zijn.”

Dit zegt Hans Wiersma, Projectmanager Utrecht & Noordoost bij BAM Wonen. “Wij zijn echt trots dat we Berkenveste en Dennenveste, twee gebouwen met 80 appartementen voor Woongoed Zeist mochten bouwen. Ze passen heel natuurlijk in het landschap met hun duurzame en natuurlijke uitstraling. Maar ook de keuze voor onze all electric energievoorziening en dus niet voor warmtepompen, sluit aan bij de behoefte van de toekomstige bewoners.”

BENG 1
Henk van Veldhuisen, Projectmanager bij de opdrachtgevende woningcorporatie Woongoed Zeist vertelt dat in de aanvraag de eerste en strenge BENG 1 het gewenste niveau van energiezuinigheid was. “De warmte-koudevraag moet dan onder de 25 kWh-thermisch/m² blijven (red: volgens de voorgenomen BENG 1-eis juli 2015). Zonder meer uitdagend, maar het is gelukt aan deze ambitie te voldoen. In de toekomst zijn met kleine aanpassingen zelfs de strengere eisen van BENG 2 en BENG 3 haalbaar. Bijvoorbeeld door uitbreiding van de capaciteit van de pv-panelen, die dan waarschijnlijk een technologisch hogere opbrengst hebben dan de huidige generatie panelen.”

All Electric
Hans Wiersma: “Warmtepompen zijn als alternatief voor aardgas duur in aanschaf, gebruik en onderhoud. Daarom hebben we gekozen voor een volledig elektrische energiehuishouding. Een elektrische geiser en warmteterugwinning bij douche en ventilatie. Elektrische radiatoren vragen veel minder leidingen door de woning, zijn onderhoudsvrij en makkelijk vervangbaar omdat ze alleen met een stekker vast zitten. Ja, all electric vraagt meer stroom, maar door de uitstekend geïsoleerde schil van de gebouwen is het warmteverlies minimaal. De isolatie van het dak bestaat bijvoorbeeld uit een 30 tot 40 cm dikke laag. En de ramen zijn van triple glas. Dat geeft een uitstekende ‘warme jas’. Verder leveren pv-panelen op het dak een groot deel van de benodigde elektriciteit en in de zomermaanden is teruglevering aan het net mogelijk. Het doorrekenen van de twee opties op een levensduur van 50 jaar leerde dat all electric uiteindelijk goedkoper was“.

Huurdersgemak
Henk benadrukt de gebruiksvriendelijkheid. “Wij zijn blij met het gebruikersgemak van de aangedragen oplossing. Het is weinig techniek en de huurders kunnen makkelijk bijregelen naar het gewenste comfort. Het is niet nul-op-de-meter, maar komt toch wel aardig in de buurt. We realiseerden ons dat de bouw het beste moment is om de schil goed te isoleren. Tijdens een toekomstige renovatie zou dat veel duurder en omslachtiger worden. Dus daarom hebben we hier veel nadruk op gelegd. Bovendien is het energiesysteem als totaal zeer onderhoudsarm. Dat sprak ons als woningcorporatie erg aan.”

Buitenkamer
Kenmerkend voor Berkenveste en Dennenveste is het ontbreken van een galerij, iets dat eigenlijk gebruikelijk is bij sociale huurwoningen. De bewoners betreden het gebouw via een centrale ingang. Via een intern trappenhuis komen zij op hun eigen etage waar hun voordeur aan een portiek ligt. Die veilige beslotenheid bevordert haast vanzelfsprekend dat bewoners van dezelfde etage elkaar wat beter leren kennen. De gebouwen hebben vijf of zes woonlagen en tot acht woningen per laag. De balkons zijn zo ontworpen en geplaatst dat ze als een soort ‘buitenkamer’ te gebruiken zijn. Balkon lijkt niet eens meer het juiste woord. Ze zijn mooi afgewerkt en bieden door de bredere omlijsting meer privacy en tegelijk mooi uitzicht op de natuur. Door de parkeerplaatsen half verdiept onder het gebouw te maken, blijft de omgeving groen en natuurlijk. Er staan niet overal auto’s die het straatbeeld tekenen. De mensen kunnen hun fietsen vlakbij de ingang veilig binnen stallen in een gezamenlijke fietsenberging. Ook hebben ze een individuele berging waar tot drie fietsen in kunnen en er zijn aansluitingen voor elektrische fietsen en scootmobielen.

In harmonie met de omgeving
BAM Wonen heeft, samen met MIX architectuur, in het ontwerp nadrukkelijk de harmonie met de voor de wijk Kerckebosch zo typerende bosachtige omgeving gezocht. De gebouwen zijn zo gepositioneerd dat ze de minste bomenkap veroorzaakten en na de bouw worden er net zoveel bomen teruggeplaatst als er gekapt werden voor de bouw. Nu de woongebouwen in gebruik genomen worden, lijken ze een organisch onderdeel van de omgeving te zijn.

Schuiven
“Het was voor ons als bouwers lastig om volgens de eerste planning te beginnen met de werkzaamheden omdat de bezwaarprocedures langer duurden dan verwacht. Daardoor gingen onze afspraken met onze partners schuiven. Dat gaf voor hen weer problemen voor de projecten die ze na ‘Kerckebosch’ zouden oppakken. Maar na goede gesprekken tijdens de inspraakrondes en na enkele aanpassingen, waren die procedures afgerond en zijn we voortvarend van start gegaan,” blikt Hans Wiersma terug.

Divers overleg
Ook Henk Veldhuisen kijkt terug op een zakelijke en plezierige samenwerking. “We voelden dat we met een mooi plan aan innovatieve en duurzame woningen werkten. We gingen onze huurders meer comfort bieden in een prachtige omgeving.” Tijdens de tenderfase is het conceptplan ook aan collega-woningcorporaties voorgelegd om hun reacties, indrukken en ideeën te verzamelen. Corporaties concurreren als non-profit organisaties niet met elkaar. Overleg en samenwerking is dus goed mogelijk.

Leerzaam
Hans vertelt verder: “Dat was wel spannend, maar ook erg leerzaam om van andere partijen commentaar op het ontwerp te krijgen. Ook de co-makers werkten al vroeg mee aan het plan. Als het ontwikkelteam iets nieuws bedacht had, werd hen regelmatig gevraagd wat zij daar nu van vonden. Is ons superidee nu wel zo praktisch of uitvoerbaar? Wat betekent het bijvoorbeeld voor onderhoud? Door onszelf niet als alwetend op te stellen, hebben we veel kennis bij anderen opgehaald en hebben we veel geleerd.”

Persoonlijk
Collega’s staan versteld dat dit huurwoningen zijn en schatten de koopprijs vaak zo rond de zes ton. Hans en Henk stellen daar wel eer in. Want het zijn toch echt sociale huurwoningen met een sociale huurprijs. De bewoners zijn afkomstig van oude huurflats in de wijk, die gesloopt worden. Zij hebben ook meegepraat over het ontwerp. Zo konden zij de woning op hun eigen persoonlijke situatie aanpassen. Een jong gezin met kinderen heeft nu eenmaal andere woonwensen dan een ouder echtpaar zonder kinderen. Bijvoorbeeld een extra slaapkamer of een dichte keuken. De aanpassingen zijn voor latere bewoners zonder al te veel rompslomp aan te passen aan de nieuwe wensen.

Tesla
Henk vat samen: ”Huurders moeten wat woonruimte inleveren. Maar daar krijgen ze meer comfort en een lagere energierekeningen voor terug. Ik gaf vaak als voorbeeld dat zij gewend waren aan een Kever als auto, maar dat ze er een Tesla voor terug krijgen. Echt iets anders en dat moet even wennen. Maar het hogere comfort, de extra duurzaamheid en prachtige uitstraling zorgen nu al voor tevreden huurders.”