Is beton te combineren met circulair bouwen?

Beton: het materiaal is een beetje in de verdomhoek terechtgekomen in de discussie over circulariteit en beperken van CO2-uitstoot in de bouw. Maar tijdens de sessie ‘CO2-reductie in de betonsector’, die op 21 juni plaatvond op de Platformbijeenkomst van het Lente-akkoord, blijkt dat er nog veel te winnen valt op het vlak van verduurzaming van het onverminderd populaire bouwmateriaal. Terwijl de betonsector bezig is met verduurzamingsplannen, nemen verschillende marktpartijen het voortouw met de ontwikkeling en toepassing van circulair beton.

Naar Zero Impact beton

Sander Woertman, Programmaleider van het Lente-akkoord 2.0 schetst kort de situatie. “De afgelopen jaren is veel aandacht ontstaan voor bouwen in hout, maar met hout alleen kom je er meestal niet. De fundering van gebouwen blijft meestal van beton. Maar ook voor andere gebouwonderdelen lijkt beton nog steeds de beste oplossing, constructief gezien. Maar ja: die CO2-uitstoot hé... is er ruimte voor beton bij circulair bouwen en zo ja: hoe dan?”

Niki Loonen houdt zich bij Abt adviseurs in bouwtechniek al zo’n 24 jaar bezig met beton. “De laatste 15 jaar zijn we bezig om beton te verduurzamen,” vertelt hij. “Mijn droom is dat beton op het einde van mijn carrière zero impact heeft. Beton is nu eenmaal onmisbaar. Denk maar eens aan funderingen, stuwdammen en hoogbouw.”

Welke reductie met welke maatregel?

Loonen laat zien uit welke onderdelen beton kan bestaan en hoe je die onderdelen kunt vervangen door alternatieven of kunt hergebruiken. Alles staat of valt volgens hem met het maken van de juiste keuzes. “Bijvoorbeeld: bouw je voor even of bouw je voor de eeuwigheid? In het eerste geval moeten onderdelen losmaakbaar zijn. Winst is te behalen in gebruik van het vulmiddel, de vorm van transport, energiereductie in de betonindustrie en het materiaal van de bewapening.” In een handig overzicht laat hij zien tot hoeveel CO₂-reductie de verschillende aspecten van betonproductie kunnen leiden. Het gekozen vulmiddel bijvoorbeeld kan tot wel 50% CO₂-reductie leiden als je voor geopolymeerbeton kiest. Wat daarnaast vooral van belang is, is ‘slim breken’: als je dat doet kun je wel tot 80 of zelfs 90% oud beton gebruiken om nieuw te maken.

Donorgebouwen gezocht!

Daar weet Michel Baars van New Horizon Urban Mining alles van. Samen met de Rutte Groep brengen zij volledig circulair beton op de markt dat ze verkrijgen van de sloop van oude gebouwen; Urban Mining dus. “Op dit moment zijn het niet de technische mogelijkheden die de ontwikkelingen tegenhouden,” vertelt Baars, “Maar de kosten en het adaptief vermogen van betrokken partijen. Ons beton kost zo’n €8,00 per m2 meer dan traditioneel beton. Voor veel ondernemers is dat te duur. Ik zie hierin een rol voor de overheid weggelegd, maar die heeft in mijn ogen het belang te weinig op het netvlies. Die zou hierin ook zelf het voorbeeld moeten geven in de tenders die ze uitschrijven.” Ondanks de schijnbare tegenwind gaat Baars gewoon door. “Wij slopen niet, wij oogsten,” is zijn credo, “we zoeken nog donorgebouwen, want die zijn er nog veel te weinig in Nederland.” Hij roept de aanwezigen dan ook op om daarin met hem mee te denken.

Beton als onderdeel circulaire strategie

Vincent Hendriks van Bouwgroep Hendriks Coppelmans gaat nog een stapje verder, hij schafte zijn eigen betonbreekapparaat aan: de Arac-breker. Toen hij in het familiebedrijf kwam bedacht hij: ‘Wat gaan we anders doen?’ “We hebben de aarde in bruikleen en van daaruit ontstond onze visie. We wilden ons gaan richten op circulaire grondstoffen. Zo zijn we bamboe gaan gebruiken in plaats van hardhout, circulaire baksteen waarvoor minder gas nodig is en mycelium voor isolatie, dat is een soort schimmel. We raakten in gesprek met slopers die hun materiaal aan ons verkopen. Hierdoor hebben wij nu de Arac-breker.”

Deze Arac-breker breekt het betonpuin, waarna de uitkomende materialen opnieuw gebruikt kunnen worden als zand/grind en vulstoffen. En dat zou voor zo’n 80 tot 90 procent mogelijk kunnen zijn hoorden we al van spreker Niki Loonen. En zo is de cirkel rond aan het einde van deze goed opgebouwde bijeenkomst. Vol stof tot nadenken en napraten verlaten de aanwezigen de zaal. Dit vraagt om een vervolg, zoveel is duidelijk.