Van losse installaties naar een plug-and-play motorblok

Verslag van de sessie over een 'plug-and-play motorblok' met Menso Oosting (Directeur Fijn Wonen) tijdens de ZEN Platformbijeenkomst op 11 september 2018 – door Henk Bouwmeester.

Waarom heeft iedere woning meerdere losse installaties? Kan dat niet slimmer, beter en goedkoper? In Fijn Wonen, het geïndustrialiseerde woonproduct van Van Wijnen, zijn alle installaties geïntegreerd in één motorblok. Dat wordt in de fabriek samengesteld en als geheel in de woning geplaatst. Er is bovendien één team voor aftersales en onderhoud. Menso Oosting, directeur Fijn Wonen, geeft uitleg.

Bij Fijn Wonen gaat het niet om de woning, maar om het wonen en de woonbeleving, begint Oosting: “Het moet allemaal betaalbaar en comfortabel zijn”. Doordenkend vanuit die doelstelling is Fijn Wonen een product gaan ontwikkelen op basis van standaardisatie en industrialisatie. De woningen worden niet gebouwd, maar zoveel mogelijk geassembleerd. De bouwtijd is maximaal vijftien dagen. Door standaardisatie en industrialisatie behoort ook circulair bouwen tot de mogelijkheden. Wat je in elkaar schroeft en stekkert, kun je immers ook weer uit elkaar halen. Alle componenten zijn demontabel en uitwisselbaar. Standaardisatie wil niet zeggen dat alle woningen identiek zijn, zegt Oosting: “Inmiddels zijn er verschillende beukmaten, hoogtes en dieptes en zijn er verschillende andere keuzemogelijkheden.”

Motorblok
Een belangrijk onderdeel van het concept is het plug-and-play motorblok. Dit is een unit die in de fabriek wordt gemaakt met daarin een toiletblok en de installatietechniek: warmtepomp, boilervat, ventilatiebox met warmteterugwinning en de elektronica die alle installaties continu monitort. Het ‘dak’ van het motorblok is tevens de vloer van de badkamer. Het geheel wordt naar de bouwplaats gebracht en in één keer in de woning geplaatst en aangesloten. Oosting: “Alle installaties zijn beneden, in één ruimte, direct achter de voordeur. Als er iets is, hoeft een monteur dus niet eerst het hele huis door om op zolder aan het werk te gaan.” Van het plug-and-play motorblok zijn er al zo’n 400 geplaatst. Oosting verwacht dat er eind volgend jaar 900 in gebruik zijn.

Eén onderhoudsteam
De techniek is ontwikkeld door een strakke organisatie achter de schermen. Fijn Wonen werkt samen met zes vaste partners die de componenten van het motorblok leveren. Oosting: “Als een partij goede componenten kan leveren, wil dat nog niet zeggen dat die partij ook goed is in aftersales. Bovendien willen we het niet hebben dat zij bij een storing naar elkaar gaan wijzen. Bij een integraal installatieconcept hoort ook integraal onderhoud.” Service en onderhoud worden daarom door Fijn Wonen zelf gedaan. Eigen mensen zijn daarvoor door de leveranciers opgeleid en gecertificeerd. Wat er ook aan de hand is - verwarming, warmwater of ventilatie - de bewoner heeft altijd met één en hetzelfde onderhoudsteam te maken.

Monitoren en leren
Monitoring is een belangrijk element van het concept. Alle prestaties van de afzonderlijke componenten worden geregistreerd. Niet alleen de kilowatturen, maar ook de SPF van de warmtepomp, het aantal starts en stops, de temperatuurtrajecten et cetera. Oosting gebruikt alle data om te leren en te verbeteren: “Wij hebben data-analisten in dienst genomen. Die hadden we tot voor kort nog niet in ons personeelsbestand. Wij analyseren alle data om ervan te leren en de prestaties van het systeem steeds verder te verbeteren.”

Living Lab Loskade
Voor een volgende verbeterslag realiseert Fijn Wonen 46 tijdelijke woningen op het terrein van de voormalige Suikerunie in Groningen onder de noemer ‘Living Lab Loskade’. Op dit terrein wordt grond voor een periode van twaalf jaar uitgegeven. Daarna moet de grond weer schoon worden teruggegeven. Fijn Wonen realiseert hier permanent ogende demontabele woningen voor verschillende doelgroepen, met name short-stay, studenten en expats. Het gaat om grondgebonden en gestapelde woningen. In de woningen worden vijftien verschillende installatieconcepten uitgetest. De bewoners worden bij de feedback betrokken. In maart en april 2019 worden deze woningen gebouwd. Met de woningen worden met medewerking van de bewoners alle ervaringsgegevens verzameld, zodat daarmee de installatieconcepten steeds verder kunnen worden geperfectioneerd.

Download de presentatie van Menso Oosting