- Lente-Akkoord 1.0
- Artikel
NOM, BENG en ZEN: wat zijn de verschillen?
Dit artikel bevat mogelijk verouderde BENG-informatie. Kijk hier voor de actuele berichtgeving over BENG. |
Verslag van de sessie over NOM, BENG en ZEN tijdens de ZEN platformbijeenkomst NOM-nieuwbouw i.s.m. Stroomversnelling op 12 oktober – door Anton Coops.
De één vindt de term Nul-op-de-Meter een prachtige vondst, de ander wordt duizelig van al die afkortingen die de energietransitie met zich meebrengt in de bouw. Wat is het verschil tussen NOM, BENG en ZEN? En hebt u de tongbreker 'energieprestatievergoeding' (EPV) al onder de knie? Harm Valk (Nieman RI) en Simon Verduijn (ENDULE B.V.) geven uitleg.
Op 12 oktober jl. organiseerden het ZEN-platform en Stroomversnelling gezamenlijk een NOM-nieuwbouwdag. NOM staat uiteraard voor Nul-op-de-Meter; een wettelijk gedefinieerd begrip. Ook BENG is een nieuwe norm die wettelijk zal worden vastgelegd. ZEN daarentegen is een breder begrip, dat niet gedefinieerd wordt in de wet. ZEN is een nieuwbouw-ambitie, waarbij het comfort voor de bewoner een stuk zwaarder meeweegt dan bij de 'kale' BENG-norm voor nieuwbouw.
De (door)ontwikkeling van het NOM-concept en de bijbehorende EPV-wetgeving is vooral de verdienste van Stroomversnelling. Het ZEN-concept is gedefinieerd door de partners in het Lente-akkoord (Aedes, Bouwend Nederland, NEPROM en NVB-Bouw). De energie-ambities van de deelnemers aan het ZEN-platform hebben in de praktijk een ruimere bandbreedte. Tijdens de plenaire opening zegt Claudia Bouwens over de ZEN-projecten die tot nu toe zijn ingediend: “De helft betreft woningen met de ambitie BENG en EPC=0. De andere helft heeft de ambitie energieneutraal of NOM”.
BENG is de nieuwe bezemwagen
Harm Valk benadrukt het een paar keer tijdens zijn presentatie: ook al is het voor veel bouwers op dit moment nog geen gesneden koek, BENG wordt slechts een nieuwe ondergrens, een nieuwe bezemwagen die als zodanig de EPC gaat vervangen. "BENG is nu nog lastig, maar toch is het geen ambitie waarmee je jezelf straks als koploper kunt onderscheiden of de hearts and minds van consumenten kunt veroveren. BENG is überhaupt geen consumentgerichte norm, maar we doen het er maar mee. We hebben het in feite over basale Europese regelgeving; een raamwerk dat per land concreet ingevuld wordt. Want in Finland bouw je anders dan op Sicilië."
Vervolgens bespreekt Valk nog een keer de drie BENG-indicatoren en hun samenhang voor alle 'nieuwkomers' in de zaal. (Zie voor meer informatie het BENG-dossier. Een aanrader voor iedereen die de diepte in wil is de brochure Woningbouw volgens BENG: do's en don't s.) Afsluitend concludeert Valk: "BENG is dus interessant, maar je wil eigenlijk naar ZEN, want dat gaat meer over de consument: hoe voel je je in je huis, is het er rustig, is het comfortabel, voel je je happy?"
NOM betekent garanties afgeven
NOM-specialist Simon Verduijn vertelt over de geschiedenis van het concept Nul-op-de-Meter. In den beginne was er de zogenaamde 'blauwe tabel' met de prestatienormen die de founding fathers van Stroomversnelling, een kleine groep bouwers en woningcorporaties, gezamenlijk hadden bedacht. "Op een gegeven moment zagen we dat woningen als NOM werden verkocht, maar het niet waren. Dat was de aanleiding om het NOM Keur te ontwikkelen, en garanties in te bouwen. De Wet op de Kwaliteitsborging is vertraagd, maar de energieprestatievergoeding (EPV) is een eerste stap richting wettelijk vastgelegde garanties: het moment dat je iets gaat beloven aan je klant. Daar zit altijd een deel monitoring in, of je het nu hebt over huur of koop. Dat element vind je niet terug in BENG."
Voldoet NOM aan BENG?
Na de inleidende beschietingen volgt nu een eerste test om te zien of we het met z'n allen snappen. Een vraag uit het publiek luidt: voldoet een NOM-concept aan BENG? Het antwoord van Harm Valk: "Is het concept 'gefit' op de EPC, dan niet. Is het gefit op NOM Keur? Dan is het ook BENG. Je kunt in principe ook voldoen aan NOM door een slechte schil te compenseren met veel pv, en electrisch te verwarmen, waardoor je klant overigens enorm afhankelijk wordt van de energieprijs en van saldering. Dat noem ik cowboy concepten. Als de energiebehoefte maar laag is, BENG 1 dus, dan bouw je toekomstbestendig."
Nog zo'n testvraag om te kijken of we het snappen: is het NOM Keur ook BENG ? "Wel in nieuwbouw, niet in renovatie," luidt het antwoord van Simon Verduijn.
Oplossingsneutraal?
Er leven ook andere vragen in de zaal. De ervaring leert dat bij BENG koude lucht binnenhalen via roosters lastiger wordt dan de balansventilatie-variant. Toch wil dat niet zeggen dat balansventilatie voortaan een must is. "Met de huidige techniek is balansventilatie beter te monitoren, maar als je lucht kan voorverwarmen is het bezwaar straks weg. Reken maar dat de roosterfabrikanten aan het innoveren zijn geslagen," aldus Harm Valk. Simon Verduijn vult aan: "Stel dat je een prestatiegarantie moet geven, pas je dan roosters toe of niet? Op dit moment waarschijnlijk niet, want dat is minder goed te meten. Denk dus na over wat een techniek je oplevert in een volgende fase. Dat gezegd hebbend proberen we NOM Keur zoveel mogelijk oplossingsneutraal te formuleren."
Presentatie NOM, BENG en ZEN