NOM-monitoring wordt volwassen

Verslag van de deelsessie over de NOM Monitoringnorm met Maarten Hommelberg (Stroomversnelling), Wichtert de Lange (Portaal) en Dirk Wisman (Onyx Cybersecurity) tijdens de ZEN Platformbijeenkomst op 18 juni 2019 – door Anton Coops.

Wichert de Lange (Portaal) is al een aantal jaren betrokken bij diverse NOM-projecten van Portaal binnen het Stroomversnelling programma. Hij heeft in die hoedanigheid veel ervaring opgedaan met de monitoring van de NOM-woningen. "Een van de dingen die ik geleerd heb is dat bouwen en meten niet vanzelfsprekend bij elkaar horen."

Woningcorporatie Portaal beheert in totaal zo'n 52.000 woningen. In grote lijnen is de duurzaamheidsambitie voor dit portfolio: CO2-neutraal in 2050 door het verlagen van de energievraag, met oog voor betaalbaarheid en wooncomfort. Ook wateroverlast, hittestress en circulair bouwen zijn belangrijke aandachtspunten in de duurzaamheidsvisie van Portaal. Aan het verlagen van de energievraag wordt onder andere gewerkt door ervaring op te doen met nul-op-de-meter.

Geen hoog tempo, wel heel leerzaam
"We hebben op dit moment nog niet heel véél NOM-woningen", stelt Wichert de Lange "Nul-op-de-meter vergt immers voorbereiding, zowel voor bouwers als voor corporaties. Het tempo waarin we nu zitten heeft ons wél de kans gegeven om er veel van te leren. Eén van de dingen die we nu aan het leren zijn is de stroomlijning van de monitoring." De Lange geeft in het kort aan wat er gemeten wordt: "We zien hoeveel electriciteit en warm water de huurder verbruikt en hoeveel de PV-panelen opwekken. De slimme meter geeft de totaalstand via een gateway door naar de cloud. Dat lijkt heel simpel, maar je ziet toch dat er wat dingen misgaan. Heel basale dingen, zoals het verkeerd aansluiten van apparatuur, of verstoring van de communicatie tussen de verschillende apparaten. En soms ontdek je in een veel te laat stadium dat er iets niet naar behoren werkt."

Data in soorten en maten
De veelheid aan monitoringsystemen waarmee gewerkt wordt is ook een issue voor Portaal. Iedere bouwer heeft in eerste instantie zijn eigen werkwijze en data-format bedacht en dat maakt de EPV-administratie voor de corporatie onnodig complex. "Wat de bewoner precies aan gegevens te zien krijgt via een app, daar wordt nu flink mee geëxperimenteerd. Die diversiteit is heel mooi want daardoor krijg je uiteindelijk een beter product. Voor ons zit het grote probleem vooral in de vraag hoe je de ruwe data van de verschillende aanbieders op een uniforme manier kunt verzamelen. We krijgen nu nog excelsheets van sommige leveranciers. Dat is uiteraard veel te arbeidsintensief en onoverzichtelijk, dus dat gaan we anders doen." De Lange heeft er vertrouwen in dat vanaf 2020 het gewenste niveau van professionaliteit bereikt zal worden op dit punt.

"De Monitoringnorm van Stroomversnelling heeft ons enorm geholpen bij de stroomlijning van de processen", stelt De Lange. "Vandaar dat we meteen ja hebben gezegd toen Stroomversnelling ons uitnodigde om deel te nemen aan de zogenaamde ketentest, waarbij uniforme monitoringgegevens naadloos gekoppeld worden aan de EPV-administratie. Het doel is om voortaan alle jaaroverzichten automatisch te genereren." Een ander punt van aandacht is de manier waarop bewonersgegevens gekoppeld worden aan verbruiksdata. Daarbij gaat het niet zozeer om de privacywetgeving, maar om een slimme koppeling van mutatiegegevens, zodat alle databases automatisch up-to-date blijven.

Integratie in ERP-software ?
Woningcorporaties gebruiken ERP-software ter ondersteuning van alle kernprocessen binnen de organisatie. "Ons ERP-systeem is op dit moment niet ingericht op het beheren van monitoringdata", stelt De Lange. "En ik vraag me ook af of dat een zinvolle route is. We moeten dan in verband met de privacywetgeving heel zuinig zijn op al die ruwe data, terwijl we er niet veel mee doen. De maandelijkse cumulatieve gegevens wil je wél kunnen zien, in de vorm van een dashboard. Dan kun je immers zelf de prestaties van de woningen in de gaten houden en bespreken met de bouwer als dat nodig is. De keuze die we uiteindelijk hebben gemaakt wat betreft de automatisering van de EPV-administratie is om één centrale database te creëren voor alle ruwe monitoringdata van alle verschillende systemen, maar die database zal niet beheerd worden door Portaal. Daar hebben we een externe partij voor."

"Deze oplossingsrichting is mogelijk dankzij de toepassing van een universele data-stekker [de API oftewel application programming interface, red.] die gedefinieerd en gestandaardiseerd is in de Monitoringnorm van Stroomversnelling. Dankzij die stekker kunnen zowel Portaal, als de bouwer, als de huurder straks aan één systeem worden gekoppeld en inzicht krijgen in hun gegevens. Dat is voor mij de essentie van de ketentest, waarmee we deze week zijn gestart."

Voortraject NOM Monitoringnorm
Maarten Hommelberg (Stroomversnelling) en Dirk Wisman (Onyx Cybersecurity) schetsen het traject dat vooraf is gegaan aan de start van de eerste monitoring ketentest bij Portaal. Vanuit het perspectief van Stroomversnelling is de NOM Monitoringnorm enerzijds een solide, veilige, vrij technische monitoringstandaard die is ontwikkeld samen met Stroomversnelling-leden en een aantal marktpartijen. Een oplossing voor praktijkproblemen die koplopers, zoals Portaal, ondervinden bij NOM-monitoring.

Tegelijkertijd is de Monitoringnorm een integraal onderdeel van een groter project: het NOM Keur, dat in het teken staat van langdurig gegarandeerde energieprestaties bij woningbouw. Een ander onderdeel van dit grotere project is bijvoorbeeld de Afnameovereenkomst, ontwikkeld door Aedes, Bouwend Nederland en Stroomversnelling. Dit is een nieuwe juridische tool waarmee relatief eenvoudig 100% gegarandeerde energieprestaties gecontracteerd kunnen worden. De NOM Monitoringnorm maakt die energieprestaties vervolgens meetbaar en inzichtelijk. Al deze tools vormen een totaalpakket dat het makkelijk maakt voor woningcorporaties om gegarandeerde energieprestaties uit te vragen, en om vervolgens ook de Energieprestatievergoeding te kunnen innen. Voor bouwers is het NOM Keur op de eerste plaats een manier om zich te onderscheiden in de markt.

Meer informatie en deelnemen aan de ketentest
Meer informatie over de Monitoringnorm is te vinden op de speciale website Monitoringnorm.nl. Meer informatie over de API oftewel de universele 'data-stekker' vindt u hier. Woningcorporaties die praktijkervaring hebben met NOM-monitoring kunnen deelnemen aan de ontwikkeltafel Monitoring Ketentest van Stroomversnelling. Neem contact op met Maarten Hommelberg (06 – 11 88 22 27).