Opinie: Bouwfysisch rekenen heeft de toekomst

Deze blog van Carl-peter Goossen (BouwNeXt) verscheen in september 2016 op de BouwNeXt-website

In 2009 begon ik aan mijn eerste passiefhuis gebouw, een basisschool in Ede. Bouwfysica was mij niet vreemd, toepassen van bouwfysica gebeurde aan de hand van een aantal stelregels: zonwerend glas, meer dan een Rc van 4,5 haalt toch niets uit, 1 maal per uur de gehele inhoud ventileren als basis en ga zo maar door.

Voor de passiefhuisschool wilde ik toch graag wat bijles. Omdat een cursus niet door ging kreeg ik van Harry Nieman de mogelijkheid om 4 maanden lang elke vrijdagochtend in de klas te zitten op het HBO Windesheim te Zwolle om bouwfysica van hem te volgen. De schellen vielen van mijn ogen, niet dat het anders was dan wat ik al eerder had geleerd, maar dat door het rekenen vaak andere uitkomsten tevoorschijn komen dan met de regeltjes die ik gebruikte. Mijn gevoel voor bouwfysica moest ik herijken. Terug naar de basis en gewoon vanuit pure bouwfysica gaan rekenen is het credo.

Gevoel voor bouwfysica herijken
Er zit voor ons niets anders op dan ons eigen gevoel voor bouwfysica te herijken. Dat was de uitkomst in 2009 en dat is nu nog steeds voor mij het idee. Waarom herijken, zal u zeggen, wij hebben toch de EPG-berekening met de NEN 7120? Daar rekenen we toch mee! Klopt, maar voor mij speelt al meerdere jaren de vraag waarom de NEN 7120 nu andere uitkomsten geeft dan een passiefhuis berekening? Terwijl beide berekeningen dezelfde bouwfysica grondregels gebruiken is er in de uitkomst een groot verschil.

Relatief
Afgelopen maanden tijdens de opzet van de nZEB tool (nearly Zero Energy Building) samen met een aantal andere bedrijven kwam de discussie steeds weer naar voren: wie had er gelijk? De EPG-berekening of de PHPP-berekening die de basis vormt voor de nZEB tool. Bij het verder ontwikkelen van de tool werd het steeds duidelijker wat er aan de hand is. De waardering, aannames en vereenvoudigingen van de EPG zijn gebaseerd op de manier van bouwen in 1994 toen de eerste EPG-berekening werd gemaakt. Een voorbeeld: in artikel 19 van de NEN 7120 wordt de isolatie van de installatie onderdelen als een vaste afslag van het installatie rendement gerekend. Dit komt overeen met ca. 50 m3 gas. Op ons gemiddeld gasverbruik van 1600 m3 is dat 3%. Bij een nZEB woning of een woning met een EPC van 0,0 of lager met een gasverbruik van 170 m3 gas gaat het om 29% van het energieverbruik. Een goed uitgedokterd compacte installatie met weinig leidingen en alle appendages mee geïsoleerd kan dus een reductie van de energie van meer dan 20% opleveren, terwijl in de EPG-berekening hier geen enkele waarde aan wordt gegeven!

Lees verder op de website van BouwNeXt