Proef met fotobewijzen Energielabel basis voor verbetering

Januari Update

Anders dan bij het energielabel voor de bestaande bouw, vormen bij nieuwbouw de fotobewijzen een belangrijk onderdeel van het opnameprotocol. Voor de EPN-adviseurs is betrouwbare fotodocumentatie straks van belang bij het controleren van de toegepaste energiemaatregelen. Uit de eerste proeven met het aanleveren van fotobewijzen blijkt dat de nieuwe werkwijze nog onwennig is, maar ook dat het protocol op dit punt verheldering verdient.

De afgelopen maanden is door de bedrijven die participeren in het implementatietraject Energielabel Nieuwbouw, maar ook door een groep deelnemers die zich specifiek voor dit onderdeel vrijwillig hebben gemeld, flink geëxperimenteerd met het aanleveren van fotobewijzen. Een eerste evaluatie toont aan dat dit in de praktijk nog niet altijd optimaal werkt. Dat is ook niet zo vreemd, want een groot deel van de deelnemende projecten bevindt zich al in een vergevorderd stadium, en kan dus niet meer voor een volledig fotodossier zorgen. Ook speelt mee dat het om een nieuwe denk- en werkwijze gaat die nog niet iedereen in de vingers heeft. Tot slot zijn ook de aanwijzingen en opdrachten in de betreffende bijlage van het protocol soms niet specifiek of vergaand genoeg. Maar ondanks de ‘verzachtende omstandigheden’ is verbetering nodig. Hierbij wat tips naar aanleiding van de meest voorkomende problemen:

• Kwaliteit
Het is belangrijk dat de resolutie van de foto voldoende hoog is om op details te kunnen inzoomen.
• Perspectief
Door foto’s recht voor een gevel te maken, is veel beter zichtbaar of bijvoorbeeld het isolatiemateriaal goed op elkaar aansluit dan wanneer die vanuit een schuine hoek wordt genomen.
• Herleidbaarheid
Wees royaal in het fotograferen van belangrijke details, maar zorg er tegelijk voor dat ook duidelijk is waar die details zich bevinden. Dus maak ook overzichtsfoto’s om de relatie zichtbaar te maken. Onthoud steeds dat degene die de foto’s gaat beoordelen, de situatie niet kent, maar wel moet kunnen plaatsen.
• Momenten
Maak detailfoto’s op de juiste momenten, dus wanneer bijvoorbeeld de isolerende en naaddichtende maatregelen zijn uitgevoerd en het buitenblad nog niet is aangebracht.
Maak in verschillende fasen en dus op verschillende momenten foto’s zodat diverse details goed worden vastgelegd. Denk daarbij aan isolatieaansluiting op kozijnen, maar ook aan de isolatieaansluiting tussen de gevel en het dak. Dat alles houdt in dat de fotograaf bij voorkeur iemand is die regelmatig op de bouw is, dus een opzichter of een uitvoerder, waardoor men geen belangrijke momenten mist.
• Aantallen
Maak niet alleen een foto van bijvoorbeeld het best aansluitende kozijn, maar van meerdere of zelfs alle kozijnen.
• Compleetheid
Zorg voor een fotodossier dat alle bouwkundige en installatietechnische details in beeld brengt.

De proef met de fotobewijzen is vooral uitgevoerd om ervaring op te doen met de nieuwe werkwijze en aan het licht te brengen op welke punten verbetering nodig is. Verbetering in de toepassing door de bouwers, maar ook verbetering in het protocol. Zaken als de resolutie van de foto’s en een duidelijke beschrijving van wat op de foto zichtbaar moet zijn, ontbreken nu nog in het protocol. Zo staat er niet exact omschreven welke specifieke punten zichtbaar moeten zijn, zoals een hoekdetail of een kozijnaansluiting. Of vanuit welk perspectief een kozijnaansluiting het best zichtbaar is te maken. Het kan goed zijn dat dit soort zaken naar aanleiding van de eerste ervaringen, later wel in de checklist komen te staan. Het kan ook zo zijn dat overbodige fotowensen worden geschrapt. Zo is de isolatie van cv-verdelers ook prima met het oog waar te nemen tijdens de EPN-opname.

Fotobewijzen zijn vooral belangrijk wanneer maatregelen niet meer waar te nemen zijn tijdens de EPN-opname en wanneer schriftelijke bewijzen zoals leverbonnen en kwaliteitscertificaten ontoereikend zijn. In sommige gevallen kunnen slechte of ontbrekende foto’s zelfs leiden tot bijstelling van de EPC-waarde en herroeping van het voorlopige label. Als bijvoorbeeld niet met foto’s is aan te tonen dat de aansluiting van de douche WTW zowel naar de ketel als naar de thermostaatkraan gaat, kan dat EPC-punten schelen. Aan de andere kant worden het goed laten aansluiten van isolatiemateriaal, of details ter ondersteuning van de uitgebreide meetmethode voor koudebruggen nog niet gewaardeerd in het label. Het Energielabel krijgt pas echt kwaliteitswaarde als er een goede onderbouwing aan ten grondslag ligt. Fotobewijzen vormen daarvan een belangrijk onderdeel.

In opdracht van Agentschap NL, en in nauwe samenwerking met de partners van Lente-akkoord, vindt toetsing plaats van het officiële opnameprotocol ten behoeve van het Energielabel Nieuwbouw. Dit gebeurt tijdens een pilot waarin 12 woningbouw- en 5 utiliteitsprojecten zijn opgenomen. Het traject dient als voorbereiding op de invoering van de herziene EPBD. Na invoering van deze EPBD-wetgeving moet alle nieuwbouw bij oplevering zijn voorzien van een Energielabel certificaat. Dit biedt de toekomstige eigenaar van een woning of gebouw een belangrijke controlemogelijkheid of het bouwwerk aan de vooraf beloofde energieprestatie voldoet. Het is nog onbekend wanneer het Energielabel Nieuwbouw verplicht wordt, omdat de Tweede Kamer op 20 november 2012 een wetsvoorstel hierover heeft tegengehouden. Niettemin worden de voorbereidingen wel doorgezet.