ZEN-festival update: 3... 2... 1... BENG!!!

We zijn inmiddels met z'n allen aan het aftellen naar het grote BENG-moment. Voor overheidsgebouwen is dat 31 december 2018. De overige nieuwbouw volgt in 2020. Weet u al wat op hoofdlijnen de gevolgen zijn voor grondgebonden woningbouw?

Het effect van de voorlopige BENG-eisen op zeer energiezuinige grondgebonden woningen is onderzocht door Nieman Raadgevende Ingenieurs en DGMR Bouw, in opdracht van het Lente-akkoord. Voor dit onderzoek hebben de deelnemers aan de ZEN-themagroep BENG twaalf gerealiseerde of in ontwikkeling zijnde praktijkprojecten aangedragen. De belangrijkste conclusies per BENG-indicator:

BENG 1. Energiebehoefte
• Het ontwerp, oriëntatie, thermische schil en type ventilatiesysteem is bepalend voor de uitkomst van de energiebehoefte. Uit de vergelijking van de woningtypen komt naar voren dat de hoekwoning met één bouwlaag en de vrijstaande woning in basis ongunstiger zijn dan de meerlaagse hoek- en tussenwoning met zadeldak. Dit kan worden verklaard door de ongunstige verhouding verliesoppervlak/gebruiksoppervlak.
• Naast geometrie is de oriëntatie van het gebouw en het glasoppervlak per oriëntatie van belang. Momenteel is dat nog een aspect dat niet zwaar meeweegt bij het uitwerken van projecten. Het zongericht ontwerpen is belangrijk om de energiebehoefte in de zomer- en winterperiode te optimaliseren.
• Bij woningen met een ongunstige verhouding verliesoppervlak/gebruiksoppervlak zijn er weinig effectieve maatregelen meer beschikbaar voor het verder verlagen van de energiebehoefte.
• Het uitgebreid berekenen van de lineaire warmteverliezen wordt voor alle woningtypen aangeraden om te voldoen aan BENG-eis 1, voor zover dit nog niet standaard is.
• Het toepassen van ventilatiesysteem C (ventilatieroosters) en ventilatiesysteem D (gebalanceerd) is beide mogelijk, maar stelt randvoorwaarden aan overige parameters zoals de thermische schil. Als het ontwerp, oriëntatie en de thermische schil zijn afgestemd op het verminderen van de energiebehoefte is natuurlijke toevoer en mechanische afvoer met vraagsturing bij de reguliere hoek- en tussenwoning mogelijk. Bij de vrijstaande woningen en woningen met een bijzondere doorsnede ligt de toepassing van gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning voor de hand om aan de eis van BENG indicator 1 te kunnen voldoen.

BENG 2. Primaire fossiele energiegebruik
Het primaire fossiele energiegebruik heeft een belangrijke relatie met de aangehouden bouwkundige en installatietechnische uitgangspunten zoals nu in de EPC-berekening ook al zijn opgenomen. Uit de twaalf onderzochte projecten komt het volgende naar voren:

• Het realiseren van het primaire fossiele energiegebruik < 25 kWh/m2 kan zowel met een gas- als elektraconcept en externe warmtelevering.
• In vrijwel alle praktijkprojecten worden PV-panelen toegepast om per saldo een primair fossiel energiegebruik onder de 25 kWh/m2 te realiseren. Concepten zonder PV-panelen zijn te realiseren door toepassing van biomassa of een concept met de thermische schil op niveau Passief Bouwen, een bodem warmtepomp en zonneboiler.

BENG 3. Aandeel hernieuwbare energie
Het aandeel hernieuwbare energie wordt in belangrijke mate bepaald door de toepassing van een warmtepomp, het gebruik van biomassa, biogeen deel van externe warmtelevering en de bijdrage van PV-panelen.

Download het eindrapport Onderzoek handvatten voor zeer energiezuinige nieuwbouw - BENG (17-6-2016)

zie ook:
Onderzoeksresultaten BENG en ZEN (29-6-2016)
Eindrapport BENG voor Grondgebonden woningen (24-6-2016)

Meer weten? Bezoek tijdens het ZEN-festival de sessie "Alles over BENG en grondgebonden woningbouw" met Harm Valk (Nieman RI) en Annemie Loozen (RVO) voor meer praktische BENG-handvatten.