ZEN-festival update: Gestapelde bouw doet straks limbo-dans

Binnen het ZEN-platform is samen met een aantal ontwikkelaars en woningcorporaties uitgebreid onderzocht wat de BENG-eisen precies betekenen voor gestapelde bouw. De interactie tussen woningoriëntatie, gebouweigenschappen en bouwkundige en installatietechnische voorzieningen blijkt allerlei verrassingen op te leveren. Alles moet uit de kast worden gehaald om straks aan de nieuwe eisen te kunnen voldoen.

Zoals bekend zijn er drie nieuwe BENG-indicatoren gepubliceerd die vanaf 2021 de huidige rekenwaarde EPC voor nieuwbouwwoningen vervangen. Uit onderzoek van Nieman en DGMR, in opdracht van het ZEN-platform, komen veel nieuwe inzichten naar voren, zo meldt Harm Valk (Nieman RI). ‘Allereerst is het voldoen aan de drie BENG-indicatoren geen hordeloop, maar eerder een limbodans onder drie stokken tegelijk.’ Bouwers en ontwikkelaars moeten feeling krijgen om aan de goede knoppen te draaien en aan alle drie de eisen te voldoen. Wel blijkt BENG-eis 1 (de energiebehoefte van het gebouw) de meest lastige. ‘We zullen meer maatregelen aan de bouwschil moeten treffen. EPC heeft ons op dit vlak lui gemaakt, want we konden immers isolatie van dak en gevel compenseren met maatregelen elders. Dat is voorbij’, aldus Valk.

De conclusies voor de gestapelde bouw (van 4 tot 22 bouwlagen) zijn dat echt alles uit de kast moet worden gehaald om aan BENG te voldoen. Zowel zonwering als tripleglas als balansventilatie als luchtdicht bouwen zijn hier noodzakelijk. Ook heeft hoogbouw (hoger dan 5 lagen) structureel te weinig dak om aan de eis voor hernieuwbare energie te voldoen. ‘Hier lijkt een externe warmteaansluiting, warmtepomp of biomassaketel de reddende engel; anders worden BENG-indicatoren 2 en 3 onhaalbaar’, aldus Valk. Balansventilatie helpt bij BENG-1, maar minder dan verwacht door de lange koude verticale luchtkanalen. Er is duidelijk minder speelruimte dan bij grondgebonden woningen, concluderen de onderzoekers.

BENG is kortom niet zonder knelpunten. Een gesprek met beleidsmakers is op zijn plaats. Het onderzoek heeft veel informatie opgeleverd en inzicht gegeven in de vraag aan welke knoppen er kan worden gedraaid om de beste resultaten te bewerkstelligen. ‘Veel hangt af van het ontwerp. Neem dus architecten en vooral ook stedenbouwkundigen mee in het proces. Ga de komende tijd zelf aan de slag, bijvoorbeeld met de eenvoudige tool ENORM, om de EPC naar BENG om te rekenen', zo besluit Valk.

Bezoek tijdens het ZEN-festival de sessie 'Alles over BENG en gestapelde bouw' m.m.v. André Kruithof (Adviseur Energie en Duurzaamheid Nieman RI). André is de collega van Harm Valk die een groot deel van het Gestapelde bouw-onderzoek voor zijn rekening heeft genomen.

Lees ook Eindrapport BENG voor gestapelde bouw (8-7-2016)