Eindrapport BENG voor gestapelde bouw

Nieman Raadgevende Ingenieurs heeft in opdracht van het Lente-akkoord onderzoek verricht naar het effect van BENG-eisen voor gestapelde bouw. Om het effect van de eisen aan de BENG-indicatoren te kunnen beoordelen zijn door de deelnemers van de ZEN themagroep Gestapelde Bouw vijf gestapelde praktijkprojecten aangedragen, die vervolgens door Nieman zijn onderzocht.

Eén van de praktijkprojecten bestaat uit vier bouwlagen, de overige hebben minimaal vijf bouwlagen. Daarnaast is een grondgebonden hoek- en tussenwoning beschouwd om het verschil tussen hoogbouw en eengezinswoningen te kunnen analyseren.

BENG 1
Uit de analyse van de praktijkprojecten blijkt dat voldoen aan de voorlopige eis van BENG 1, de energiebehoefte, het grootste knelpunt is. Een goed ontwerp (oriëntatie, compactheid, transparantie) is een randvoorwaarde en daarnaast is er in de voorbeeldprojecten een omvangrijk maatregelenpakket benodigd om aan de eis te kunnen voldoen. Daarbij moet worden gedacht aan:

• de toepassing van triple glas;
  
• het optimaliseren van aansluitdetails; beperking warmteverlies en uitgebreid invoeren van lineaire thermische bruggen en het beperken van de luchtdoorlatendheid;
  
• het verhogen van de isolatiewaarden ten opzichte van bouwbesluiteisen;
  
• het optimaliseren van de zontoetreding; toepassen zonwering; en verlagen ZTA-waarde;
  
• het optimaliseren van het ventilatiesysteem.
  

Uit het onderzoek blijkt dat de energiebehoefte van hoogbouw hoger is dan die van eengezinswoningen, voornamelijk omdat er bij hoogbouw meer glas wordt toegepast. Ook blijkt dat het effect van de verbetermaatregelen zeer projectspecifiek is. De combinatie van ontwerpaspecten zoals de compactheid van het gebouw, de oriëntatie en de transparantie van de gevel zijn samen bepalend voor de energiebehoefte van een gebouw. Aandacht voor deze ontwerpaspecten wordt noodzakelijk om de eerste voorlopige BENG-eis, gesteld op 25 kWh/m2.jaar, te halen. Daarnaast zal aanvullend een omvangrijk en kostbaar maatregelenpakket nodig zijn. Voor het project @home Amstelkwartier, dat op deze ontwerpaspecten al behoorlijk optimaal blijkt, zijn door de ontwikkelaar de kosten berekend om van EPC=0 naar BENG te komen. De meerkosten bedragen € 39/m2 gebruiksoppervlak (incl. BTW) en € 3.291 per appartement.

BENG 2 en 3
De eisen aan het primair fossiel energiegebruik (BENG 2) en het minimale aandeel hernieuwbare energie (BENG 3) leiden ertoe dat een concept met een gasketel in hoogbouw niet meer haalbaar is. Alternatieven zijn WKO (warmtepomp), biomassa of duurzame externe warmtelevering. Het toepassen van PV-panelen blijkt onvoldoende om het percentage hernieuwbare energie te halen (BENG 3). Dat komt door het beperkte oppervlak. Ook hier zijn de alternatieven WKO, biomassa of duurzame externe warmtelevering. Maar deze alternatieven zijn niet altijd mogelijk.

Voor twee hoogbouwprojecten is berekend wat de meerkosten zijn om van EPC 0,4 naar BENG te komen. De meerkosten bedragen 108 resp. 126 euro/m2 gebruiksoppervlak (incl. BTW) en € 18.328 resp. € 9.229 per appartement.

Download het rapport BENG gestapelde bouw

Zie ook:
Eindpresentatie tijdens de ZEN platformbijeenkomst van 21 juni 2016
Hoe krijg je gestapelde bouw onder de 25kWh/m2 (18-3-2016)
Hoe hoog kun je nog gaan met gestapelde bouw? (5-2-2016)

De ZEN-themagroep BENG voor gestapelde bouw is op initiatief van Lente-akkoord/ZEN bijeengebracht en bestaat uit Gerwen van der Linden (Dunavie), Willem de Wijs (Ballast Nedam Concessies & Ontwikkeling), Sven Hillecamp (De Alliantie), Wietse Boonacker (Vivare Projecten), Nico Blaauw (Trebbe Oost & Noord), Jochem Joosten (Synchroon), Stefan de Ruijter (Hurks Vastgoedontwikkeling), Menno Brouwer (RVO), Emile Driesen (Mitros), Claudia Bouwens (Lente-akkoord), André Kruithof (Nieman Raadgevende Ingenieurs), Ramon Derksen (KuiperArnhem Bouw en Ontwikkeling), Helmich Heutink (Heutink Groep), Erwin de Jong (Trebbe West), Aad Oranje (Syntrus Achmea Real Estate & Finance). Voorzitter: Jan Fokkema, NEPROM. Verslaglegger: Anton Coops.